TLD-003-3708

ราธะ 1 (ชื่อตัวละคร)

กาฬพาหุชาดก   นิบาตชาดก  

ราธะเป็นตัวละครในเรื่องกาฬพาหุชาดก จตุกกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์ เป็นวานรเผือก มีน้องชื่อโปฏฐบาท*

วันหนึ่งพรานจับราธะและโปฏฐบาทไปถวายพระเจ้าธนัญชัย*เจ้าเมืองพาราณสี* พระองค์โปรดให้ขังวานรทั้งสองไว้ในกรงทองแล้วบำรุงเลี้ยงอย่างดี วานรทั้งสองจึงได้กินข้าวตอกคลุกน้ำผึ้งในจานทอง กินน้ำเจือด้วยน้ำตาลกรวด และได้รับลาภสักการะอย่างยิ่ง

ต่อมาพรานคนหนึ่งนำวานรดำชื่อกาฬพาหุมาถวาย พระเจ้าธนัญชัยจึงประทานลาภสักการะที่เคยให้ราธะและโปฏฐบาทแก่กาฬพาหุแทน โปฏฐบาทริษยาจึงชวนราธะหนีไปอยู่ป่า แต่ราธะสั่งสอนว่าลาภ ยศ สรรเสริญ และสุขเป็นสิ่งไม่เที่ยง แล้วปลอบโปฏฐบาทไม่ให้เสียใจ โปฏฐบาทถามว่าเมื่อใดจึงจะได้เห็นกาฬพาหุถูกขับออกจากวัง ราธะตอบว่ากาฬพาหุมักกระดิกหูและกลอกหน้าทำให้โอรสพระเจ้าธนัญชัยตกใจกลัวอยู่เสมอ ไม่นานกาฬพาหุจะต้องอดข้าวอดน้ำเพราะการกระทำของตัวเอง ผ่านไป 2-3 วัน กาฬพาหุทำให้พระโอรสตกใจกลัวจนกันแสง พระเจ้าธนัยชัยรู้เรื่องจึงสั่งให้ไล่กาฬพาหุออกไป นับแต่นั้นมาราธะและโปฏฐบาทก็ได้ลาภสักการะดังเดิม

กิตติชัย พินโน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)