TLD-003-3731

รุกขเทพยดาโพธิสัตว์ (ชื่อตัวละคร)

พกชาดก3   นิบาตชาดก  

รุกขเทพยดาโพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องพกชาดก เอกนิบาต ในนิบาตชาดก

พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นรุกขเทพยดาสิงอยู่ในต้นกุ่มใกล้สระบัวแห่งหนึ่งในราวป่า ครั้งนั้นเป็นเวลาแล้ง น้ำในสระใหญ่ลดน้อยลง ในสระมีฝูงปลาอยู่เป็นอันมาก นกยางตัวหนึ่งเห็นฝูงปลาแล้วคิดว่าตนจะหลอกลวงกินปลาฝูงนั้นจึงไปบอกปลาว่าสระนี้น้ำก็น้อยอาหารก็น้อย ถ้าน้ำแห้งปลาจะทำอย่างไร แล้วเสนอว่าตนจะคาบปลาแต่ละตัวไปที่สระใหญ่ซึ่งมีบัว 5 ชนิด ทีแรกพวกปลาไม่เชื่อเกรงว่านกจะกินตน นกท้าให้ส่งปลาตัวหนึ่งไปกับตน ฝูงปลาเชื่อจึงส่งปลาหมอให้ไปก่อนเพราะเห็นว่าปลาหมอกล้าหาญทั้งในน้ำและบนบก นกยางคาบปลาหมอไปปล่อยในสระใหญ่ให้เห็นสระแล้วพากลับมาที่สระเดิม ปลาหมอพรรณนาถึงสระใหญ่ที่ตนเห็นให้พวกปลาฟัง ฝูงปลาฟังแล้วก็อยากไปจึงอ้อนวอนให้นกยางพาตนไป นกยางก็คาบปลาหมอตัวใหญ่ไปก่อน ถึงต้นกุ่มก็จิกกินแล้วกลับมาคาบปลาไปทีละตัวกินปลาจนหมดสระ เหลือเพียงปูตัวเดียว นกยางอยากกินปูจึงชวนปูให้ไปสระใหญ่ ปูถามว่าจะพาไปอย่างไร นกยางบอกจะคาบไป ปูบอกว่าตนกลัวตก ถ้าจะให้ไปต้องยอมให้ตนใช้ก้ามหนีบคอไป จึงจะไปด้วย และคิดว่าถ้านกยางไม่พาไปที่สระ ตนจะหนีบคอให้ตาย นกยางตกลงให้ปูหนีบคอ แล้วบินไปให้ดูสระ แล้วบินวนกลับไปที่ต้นกุ่มเพื่อจะกิน ปูหนีบคอนกยางด้วยก้าม ทำให้นกยางเจ็บปวดมากจึงร้องขอชีวิต ปูบังคับให้นกยางพาไปส่งที่สระ เมื่อไปถึงริมสระ ปูก็หนีบคอนกยางจนขาดแล้วลงไปในน้ำ เทวดาที่สิงอยู่ที่ต้นกุ่มเห็นเช่นนั้นก็กล่าวยกย่องปูว่าบุคคลผู้ใช้ปัญญาล่อลวงผู้อื่นจะไม่มีความสุขได้ตลอดไป

วิพุธ โสภวงศ์ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)