ระตูล่าสำเป็นตัวละครในบทละครเรื่องอิเหนา เป็นเชษฐาของจรกา* มีธิดาชื่อกุสุมา* ซึ่งเป็นคู่ตุนาหงันของสังคามาระตา*

ระตูล่าสำเป็นผู้ส่งสารไปขอนางบุษบา* ให้จรกา ท้าวดาหา*ยกให้เพราะโกรธที่อิเหนา*ไปหลงนางจินตะหรา*จนบอกเลิกการตุนาหงันกับนางบุษบา ต่อมาท้าวกะหมังกุหนิง*ส่งสารมาขอนางบุษบาให้วิหยาสะกำ*โอรส ท้าวดาหาปฏิเสธจึงทำให้เกิดศึกกะหมังกุหนิง ครั้นเสร็จศึก ระตูล่าสำขอให้ท้าวดาหาจัดพิธีอภิเษกให้จรกากับนางบุษบา แต่อิเหนาเผาเมืองดาหา*และพานางบุษบาหนี ระตูล่าสำเป็นผู้ช่วยจรกาดับไฟ และเดินทางไปกับจรกาเพื่อติดตามนางบุษบา

เมื่อนางบุษบาซึ่งปลอมเป็นอุณากรรณ* ยกทัพออกตามหาอิเหนา ผ่านเมืองของระตูล่าสำและระตูทั้ง 5 ได้แก่ ระตูวะละหงิด* ระตูสัจหนู* ระตูบุหราตันหยง* ระตูบุตรสัดดะกัน* และระตูปะตาหรำ* ระตูทั้งหลายต่างก็เกรงบารมีจึงยอมอ่อนน้อม ยกโอรสธิดาและถวายเครื่องบรรณาการ โดยระตูล่าสำยกธิดาคือระเด่นกุสุมาให้ ครั้นบรรดาระตูรู้ว่าอุณากรรณหายไปและเข้าใจว่าโอรสธิดาของพวกตนอยู่ที่เมืองประมอตัน*จึงยกทัพไปเมืองประมอตันเพื่อทวงขอโอรสธิดาคืน ท้าวประมอตัน*บอกว่า อุณากรรณมอบเชลยเหล่านั้นให้ปันหยี* (อิเหนา) ไปแล้ว ปันหยีทราบข่าวก็ให้สังคามาระตายกทัพไปช่วยท้าวประมอตัน ระตูล่าสำกับระตูทั้ง 5 จึงยอมแพ้