TLD-003-3959

ฦๅ (ชื่อตัวละคร)

ลิลิตพระฦา  

ฦๅเป็นตัวละครในเรื่องลิลิตพระฦๅ  เป็นโอรสท้าวพันทุมราช* (พันธุมราช*) กับนางสุมาลี*แห่งเมืองลพบุรี*   มีพี่เลี้ยงคนสนิทคือนายกลั่น*และนายเกลี้ยง*

พระฦๅเป็นเจ้าชายรูปงามมากจนมีพ่อค้าขับซอยอโฉมไปทั่วแผ่นดิน  พระพิมพ์*และพระพรรณ*ธิดาท้าวนพรัตน์*แห่งเมืองรมยนคร*ปรารถนาจะได้พระฦๅเป็นคู่ครองจึงให้โยคีผู้มีฤทธิ์ช่วยทำเสน่ห์ให้  โยคีวาดรูปพระพิมพ์และพระพรรณลงอาคมแล้วให้คนไปขับซอยอโฉมที่เมืองลพบุรี  พระฦๅเห็นรูปวาดก็หลงใหลจนคลุ้มคลั่ง  เหล่านางกำนัลไปทูลท้าวพันทุมราชกับนางสุมาลี  ท้าวพันทุมราชเตือนสติว่าตัวจริงของบุคคลในภาพอาจไม่งามเหมือนภาพวาด  แล้วสัญญาว่าจะหาหญิงงามมาให้  แต่พระฦๅไม่ยอม  จะไปเมืองรมยนครให้ได้  ท้าวพันทุมราชจึงให้ตามหมอผู้มีอาคมมาช่วย  หมอเหล่านั้น บ้างก็เสกน้ำให้สรง  บ้างก็ทำผงลงยันต์  บ้างก็ประกอบโอสถถวายจนพระฦๅหายคลั่ง

ต่อมาโยคีทำธงลงยันต์และใช้ต้นรังใหญ่ดีดไปสลัดยาเสน่ห์ประพรมพระฦๅ  พระฦๅจึงคลั่งรูปวาดยิ่งกว่าครั้งก่อน  ท้าวพันทุมราชให้เหล่าเสนาและนายกลั่นกับนายเกลี้ยงไปหาหมอผู้มีอาคมมาจากทั่วเมือง แต่ไม่มีหมอคนใดรักษาได้   ครั้นหมอสมิทธิ์*มาถึงก็ช่วยรักษาพระฦๅจนหายเป็นปกติ  หมอสมิทธิ์เสกคาถาลงเลขยันต์ป้องกันเสน่ห์ แล้วเชิญเหล่าเทพและปีศาจมาช่วยรักษาเมืองไว้  แต่โยคีส่งกองทัพปีศาจไปทำลายอาคมของหมอสมิทธิ์และส่งดอกจำปาเสน่ห์ไปทำให้พระฦๅคลั่งถึงพระพิมพ์และพระพรรณ   ครั้งนี้หมอสมิทธิ์ไม่อาจแก้ไขได้  ท้าวพันทุมราชให้โหรทำนายดวงชะตา รู้ว่าพระฦๅกับพระพิมพ์และพระพรรณเคยเป็นคู่กันมาแต่กาลก่อน  และพระฦๅจะได้นางทั้งสองกลับเมืองมาอย่างปลอดภัย  ท้าวพันทุมราชจึงอนุญาตให้พระฦๅไปเมืองรมยนครได้ 

พระฦๅลงเรือกำปั่นไฟไปพร้อมกับนายกลั่น  นายเกลี้ยง  หมอสมิทธิ์ และเหล่าทหาร  ครั้นใกล้ถึงด่านเมืองรมยนคร พระฦๅไม่ต้องการให้คนในเมืองรู้ว่าตนเสด็จมา  นายกลั่นและนายเกลี้ยงแนะให้แต่งทูตถือสารไปถวายบรรณาการ  เรือกำปั่นจึงเข้าเมืองรมยนครได้  แล้วพระฦๅก็ปลอมเป็นพราหมณ์ชื่อสยมพราหมณ์*  ส่วนนายกลั่นและนายเกลี้ยงปลอมเป็นพ่อค้าชื่อฉัด*และฉัน*  แล้วให้ผู้ใกล้ชิดอีก 8 คนตามไปด้วย

เมื่อโยคีรู้ว่าพระฦๅมาถึงเมืองรมยนครแล้วก็ส่งนกสาลิกาแก้วไปล่อ  พระฦๅและพวกตามนกสาลิกาไปจนใกล้ถึงด่านเมือง  นายด่านหลงเชื่อว่าเป็นพ่อค้าจึงอนุญาตให้เข้าเมืองได้  ชาวบ้านเห็นพระฦๅก็เข้าใจว่าเป็นพราหมณ์จึงพากันถวายอาหารสิ่งของต่างๆ และจัดที่พักให้   ครั้นเข้าไปถึงอุทยาน พระฦๅประทานเงินแก่ผู้รักษาอุทยาน แล้วเข้าไปพักที่ตำหนักจันทน์เพื่อรอฟังข่าว   ฝ่ายพระพิมพ์และพระพรรณรู้ว่าพระฦๅอยู่ที่อุทยานก็ออกไปพบ พระฦๅจึงได้นางทั้งสองเป็นชายา  ครั้นพลบค่ำนางจั่น*และนางเจิม*พี่เลี้ยงออกอุบายลวงนายทวาร แล้วพาพระฦๅเข้าไปในปราสาทของพระพิมพ์และพระพรรณได้โดยไม่มีผู้ใดล่วงรู้

ต่อมาพี่เลี้ยงทั้งสี่ทูลให้พระฦๅ พระพิมพ์ และพระพรรณพากันหนี  พระฦๅเขียนสารเล่าเรื่องราวทุกอย่างวางไว้ที่แท่นบรรทม  แล้วทุกคนก็ลงเรือกำปั่นไฟไปเมืองลพบุรี   ท้าวพันทุมราชอภิเษกพระฦๅกับพระพิมพ์และพระพรรณแล้วส่งสารพร้อมเครื่องบรรณาการไปถวายท้าวนพรัตน์  ฝ่ายท้าวนพรัตน์ก็ให้ทูตไปถวายบรรณาการท้าวพันทุมราช  ประทานสิ่งของและนางกำนัลให้พระพิมพ์และพระพรรณ   ก่อนเดินทางกลับทูตได้วาดรูปพระพิมพ์  พระพรรณ  และพระฦๅกลับไปถวายท้าวนพรัตน์ด้วย  นับแต่นั้นมาทั้งสองเมืองก็ติดต่อค้าขายกัน

กิตติชัย พินโน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)