TLD-003-4077

วิรกะ (ชื่อตัวละคร)

วิรกชาดก   นิบาตชาดก  

วิรกะเป็นตัวละครในเรื่องวิรกชาดก ทุกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์ เป็นนกกาน้ำ อาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสี ในแคว้นกาสิกรัฐเกิดทุพภิกขภัย (ข้าวแพง) ผู้คนไม่สามารถให้ข้าวเป็นทานแก่กาได้ กาบกทั้งหลายอดอยากมากจึงพากันไปอยู่ที่อรัญประเทศ ในบรรดากาเหล่านี้มีกาบกตัวหนึ่งชื่อสวิฏฐกะ*พานางกาภรรยาไปอยู่ใกล้สระน้ำที่วิรกะอาศัยอยู่ วันหนึ่งสวิฏฐกะออกหาเหยื่อ เห็นวิรกะลงจับปลาในสระก็คิดจะอาศัยเพื่อจะได้กินปลา จึงไปฝากตัวอยู่ปรนนิบัติ เมื่อวิรกะจับปลาได้ก็คาบไปฝากสวิฏฐกะด้วย ต่อมาสวิฏฐกะเกิดมานะว่าตนมีสีกาย นัยน์ตา จะงอยปาก และเท้าเหมือนวิรกะทุกประการจึงจะไปจับปลากินเอง วิรกะเตือนว่าสวิฏฐกะเป็นกาบก ถ้าลงจับปลาในน้ำก็จะเป็นอันตราย แต่สวิฏฐกะไม่เชื่อ ครั้นดำลงไปในน้ำแล้ว สวิฏฐกะไม่สามารถแหวกสาหร่ายผุดขึ้นมาได้ก็ตายอยู่ในน้ำนั้น นางกาบกไม่เห็นสามีกลับมาก็ไปสอบถามวิรกะ เมื่อรู้ว่าสามีตายนางก็ร้องไห้คร่ำครวญแล้วบินกลับไปเมืองพาราณสี

กิตติชัย พินโน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)