ท้าววิรุฬจักรเป็นตัวละครในบทละครเรื่องพิกุลทอง เป็นยักษ์ม่าย เจ้าเมืองเวฬุจักร* มีธิดาชื่ออรุณวดี*

คืนหนึ่งท้าววิรุฬจักรฝันว่าดวงดาวสว่างสุกใสดวงหนึ่งตกมาอยู่ในมือแล้วพลัดตกหายและมีเทวดามาควักดวงตาของตนไป รุ่งขึ้นให้โหรทำนาย โหรทำนายว่าท้าววิรุฬจักรจะได้หญิงสูงศักดิ์มาไว้แต่จะไม่ได้นางเป็นมเหสีเพราะไม่ใช่เนื้อคู่กัน นอกจากนี้จะเสียธิดาอีกด้วย ท้าววิรุฬจักรโกรธเนื่องจากไม่เชื่อคำทำนายและให้นำโหรไปจองจำไว้ ท้าววิรุฬจักรร้อนรุ่มคิดถึงแต่คำทำนายที่ว่าจะได้นางผู้สูงศักดิ์จึงให้จัดทัพไปประพาสและพักแรมในป่า

ขณะที่ท้าววิรุฬจักรหลับอยู่ในพลับพลา บรรดาเสนายักษ์ซึ่งไปไล่จับสัตว์กินเห็นนางพิกุลทอง*ซึ่งพลัดกับพระพิไชยมงกุฎ*สวามีนอนอยู่ใต้ต้นไทร พวกเสนายักษ์เห็นว่านางมีรูปโฉมงดงามคู่ควรกับเจ้านายจึงไปทูลท้าววิรุฬจักร ท้าววิรุฬจักรเกี้ยวนางพิกุลทองและขอให้นางเป็นมเหสีแต่นางไม่ยินยอมจึงใช้กำลังอุ้มนางขึ้นราชรถพาไปไว้ในปราสาทเมืองเวฬุจักร วันหนึ่งท้าววิรุฬจักรแปลงกายเป็นชายรูปงามไปหานางพิกุลทองและพยายามพูดโอ้โลม นางด่าว่าเปรียบเปรยต่าง ๆ นานา ท้าววิรุฬจักรโกรธ กลับร่างเป็นยักษ์ 10 เศียร 20 กรแล้วใช้พระขรรค์ฟันนาง ด้วยอำนาจความซื่อสัตย์ต่อสวามีทำให้พระขรรค์หักสะบั้น ท้าววิรุฬจักรเห็นว่านางไม่ยอมเป็นมเหสีก็ส่งนางไปเป็นทาสในครัว

เมื่อพระพิไชยมงกุฎพร้อมกับรัก*และยม*โอรสตามหานางพิกุลทองไปถึงอุทยานเมืองเวฬุจักรก็เข้าพัก ทั้งสามแปลงกายเป็นนกสาลิกาพูดโต้ตอบกัน นางอรุณวดีนำนกไปเลี้ยงไว้ในวัง พระพิไชยมงกุฎกลับร่างเป็นมนุษย์และได้นางอรุณวดีเป็นชายา ท้าววิรุฬจักรรู้เรื่องก็โกรธจึงเกิดการต่อสู้กันขึ้น ในที่สุดท้าววิรุฬจักรถูกศรของพระพิไชยมงกุฎสิ้นชีวิต