TLD-003-0684

คันธารราช, พระเจ้า (ชื่อตัวละคร)

คังเคยยชาดก  

พระเจ้าคันธารราชเป็นตัวละครในเรื่องคันธารชาดก สัตตกนิบาต ในนิบาตชาดก

พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพระเจ้าคันธารราชแห่งแคว้นคันธาระ* ทรงครองราชย์ต่อจากพระบิดา และทรงพระนามว่าพระเจ้าคันธารราชเช่นกัน พระเจ้าคันธารราชทรงมีสหายองค์หนึ่งนามว่าพระเจ้าวิเทหราช*แห่งวิเทหรัฐ*

วันหนึ่งเป็นวันอุโบสถ พระจันทร์เต็มดวง พระเจ้าคันธารราชทรงสมาทานศีลอุโบสถแล้วก็ประทับอยู่ที่ท้องพระโรง เมื่อทอดพระเนตรผ่านสีหบัญชรออกไปทางทิศปราจีนเห็นจันทรุปราคา ก็ทรงดำริว่าพระจันทร์นี้มีราหูบดบัง ทำให้เศร้าหมองเหมือนพระองค์ซึ่งมีข้าราชบริพารเป็นเหมือนอุปกิเลสทำให้พระองค์หมดรัศมี พระองค์จึงทรงมอบราชสมบัติให้เหล่าอำมาตย์ผู้ใหญ่หาผู้ที่เหมาะสมมาเป็นพระราชาแทนพระองค์ต่อไป แล้วทรงออกบวชเป็นดาบสอยู่ในป่าหิมพานต์

พระเจ้าวิเทหะทรงทราบเรื่องก็ทรงสละราชสมบัติ แล้วเสด็จออกบวชตาม ทั้งสองพระองค์ได้พบ ได้สนทนาธรรม และเที่ยวภิกขาจารด้วยกัน คันธารดาบสเป็นผู้เคร่งครัด มิได้สะสมแม้แต่เกลือก้อนหนึ่งที่ชาวบ้านทำทานให้ ตรงกันข้ามกับวิเทหดาบสซึ่งได้สะสมเกลือที่เหลือไว้ใช้ในยามขาดแคลน คันธารดาบสติเตียนวิเทหดาบสผู้สะสมเกลือ วิเทหดาบสโกรธจึงย้อนว่าเมื่อคันธารดาบสออกบวชได้ตั้งปณิธานว่าจะสั่งสอนแต่ตนเองเท่านั้น เหตุใดจึงมาสั่งสอนผู้อื่น คันธารดาบสจึงแสดงโอวาทว่าเป็นวิสัยของบัณฑิตที่จะต้องสั่งสอนในสิ่งที่ถูกต้อง ถ้าคนพาลไม่เชื่อฟังก็ไม่ใช่ความผิดของบัณฑิต วิเทหดาบสได้ฟังก็เลื่อมใส

สายวรุณ น้อยนิมิตร 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)