TLD-003-4218

สตธรรมมาณพ (ชื่อตัวละคร)

สตธรรมชาดก   นิบาตชาดก  

สตธรรมมาณพเป็นตัวละครในเรื่องสตธรรมชาดก เอกนิบาต ในนิบาตชาดก

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นคนจัณฑาล วันหนึ่งพระโพธิสัตว์จะต้องออกเดินทางไปทำธุระ จึงเตรียมเสบียงอาหารห่อไปกิน ระหว่างทางได้พบกับสตธรรมมาณพผู้เกิดในตระกูลอุทิจจพราหมณ์กำลังเดินทางจะไปทำธุระ ทั้งสองคนจึงเดินทางไปด้วยกัน เมื่อมาถึงที่หยุดพักกินอาหาร พระโพธิสัตว์ล้างมือล้างเท้าให้สบายแล้วแก้ห่อข้าวออก ฝ่ายสตธรรมมาณพไม่ได้เตรียมเสบียงอาหารมาด้วย แต่ก็ไม่ยอมรับอาหารที่พระโพธิสัตว์ชักชวนและจะแบ่งให้ เพราะเป็นอาหารของคนจัณฑาล พระโพธิสัตว์นำใบไม้มาแบ่งอาหารห่อไว้ส่วนหนึ่งแล้วกินอีกส่วนหนึ่ง

เมื่อเดินทางต่อไปอีกจนถึงเวลาเย็นก็หยุดพักในที่มีน้ำท่าบริบูรณ์และพากันลงอาบน้ำ พระโพธิสัตว์แก้ห่อข้าวที่เหลือออกกินโดยไม่ได้เรียกสตธรรมมาณพ สตธรรมมาณพเดินทางมาเหน็ดเหนื่อยหิวโหย เห็นพระโพธิสัตว์เฉยอยู่ก็คิดว่าตนจำต้องร้องขออาหารเหลือจากคนจัณฑาล

เมื่อกลืนอาหารล่วงพ้นลำคอลงไปก็เกิดความร้อนใจว่าตนเองกินอาหารเหลือเดนจากคนจัณฑาล ไม่สมควรแก่ชาติตระกูลของพราหมณ์ที่สูงสะอาด จึงอาเจียนเป็นโลหิตปนกับอาหารออกมาด้วยความเสียใจ พลางร้องไห้คร่ำครวญไม่ขอมีชีวิตอยู่อีกต่อไป แล้วสตธรรมมาณพก็เข้าป่าไปสิ้นชีวิตอย่างอนาถาไม่มีใครเห็น

สายวรุณ น้อยนิมิตร , วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)