สมิงพระราม 1
สมิงพระราม หรือสมิงพราม*เป็นตัวละครในบทละครเรื่องราชาธิราช เป็นทหารเอกของพระเจ้าราชาธิราช*
เมื่อพระเจ้าฝรั่งมังศรีฉวา*ยกทัพไปตีเมืองหงษาวดี* บรรดาทหารฝ่ายมอญซึ่งรวมทั้งสมิงพระรามด้วยได้ออกรบเพื่อป้องกันเมืองจนทำให้ช้างที่นั่งของมังสุเหนียด*ตื่นหนี ครั้นมังสุเหนียดได้ครองราชย์สมบัติเป็นพระเจ้ามณเฑียรทอง*แล้วก็ได้ยกทัพไปตีมอญหลายครั้ง ครั้งหนึ่งยกไปตีเมืองพสิม* สมิงพระรามได้เป็นนายทัพปีกขวาต่อสู้ทัพพม่า
หลังจากสมิงพ่อเพ็ชร*และสมิงนครอินทร์*เสียชีวิต พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องทรงได้ยินผู้คนสรรเสริญสมิงพระรามว่าเป็นทหารที่มีฝีมือและรูปงามจึงทรงขอดูตัว สมิงพระรามก็ไปเฝ้าพระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง ณ ค่ายพม่า
ราชมนู*ถวายคำพยากรณ์ว่าพระเจ้าราชาธิราชกำลังอยู่ในพระเคราะห์ต้องเสด็จออกจากราชสมบัติ 3 เดือนและให้ไปประทับที่เมืองเมาะตะมะ* ในระหว่างนั้นมังรายกะยอชวา*กำลังตั้งทัพประจันค่ายมอญอยู่ การจะเสด็จไปเมืองเมาะตะมะต้องผ่านค่ายพม่า พระเจ้าราชาธิราชจึงทรงให้สมิงพระรามขับพลายประกายมาศ*ยกทัพไปทางบกเพื่อลวงให้พม่าเข้าใจผิดว่าทัพมอญจะยกไปทางนั้น เมื่อพม่าตามทัพไปพลายประกายมาศติดหล่ม พม่าจึงจับตัวสมิงพระรามได้
หลังจากมังรายกะยอชวาสิ้นพระชนม์แล้ว สมิงพระรามถูกคุมขังอยู่เป็นเวลานาน เมื่อพระเจ้ากรุงตาฉิง*ยกทัพไปท้ารบกับพม่า สมิงพระรามจึงอาสาศึกต่อสู้กับกามนี*ทหารเอกของพระเจ้ากรุงตาฉิงและได้รับชัยชนะ พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องปูนบำเหน็จให้สมิงพระรามอภิเษกกับธิดาและทรงตั้งให้เป็นอุปราช สมิงพระรามได้ขอสัญญาว่าห้ามผู้ใดเรียกตนว่าเชลย หากผิดสัญญาจะหนีกลับหงษาวดี พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องทรงให้สัญญา สมิงพระรามก็อยู่ที่เมืองอังวะ*จนมีบุตรชาย 1 คน
วันหนึ่งพระเจ้าฝรั่งมังฆ้องทรงอุ้มนัดดาซึ่งเป็นบุตรชายของสมิงพระรามออกว่าราชการ ขณะนั้นพระนัดดาซุกซน พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องทรงพลั้งพระโอษฐ์เรียกนัดดาว่า “ลูกเชลย” สมิงพระรามเห็นว่าพระเจ้าฝรั่งมังฆ้องทรงผิดสัญญาจึงหนีกลับเมืองหงษาวดี เมื่อถึงเมืองหงษาวดีพระเจ้าราชาธิราชทรงตั้งให้เป็นเจ้าเมืองวาน*
