สมิงอังวะมังศรีเป็นตัวละครในเรื่องราชาธิราช   เป็นทหารฝ่ายมอญ

เมื่อสมิงอังวะมังศรีได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้รั้งเมืองเสรียง*ต่อจากอำมาตย์ทินมณิกรอด*  พระเจ้าฝรั่งมังศรีฉะวา*ยกทัพมาจะตีกรุงหงสาวดี* สมิงอังวะมังศรีได้ไสพลายสุริยะ*ไล่ช้างพม่ามาจนถึงช้างของมังสุเหนียด*โอรสพระเจ้าฝรั่งมังศรีฉะวา  ทำให้ทัพพม่าแตกร่นพ่ายไปในที่สุด  ครั้นถึงสมัยพระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง*(มังสุเหนียด) สมิงอังวะมังศรีก็ได้เป็นนายทัพทำสงครามได้รับชัยชนะหลายครั้ง ในครั้งที่พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องยกทัพมาตีเมืองพะสิม* สมิงอังวะมังศรีได้แสดงฝีมือรบให้พระเจ้าราชาธิราชทรงประจักษ์  สมิงอังวะมังศรีถูกทหารพม่าแทงด้วยทวนล้มลง จึงแสร้งทำเป็นนอนตาย เมื่อทหารพม่าเข้ามาหมายจะตัดศีรษะ สมิงอังวะมังศรีก็ชิงลุกขึ้นตัดศีรษะทหารพม่าได้ก่อน ในครั้งนั้นพระเจ้าราชาธิราชทรงคัดเลือดให้แก่สมิงอังวะมังศรีด้วยพระองค์เอง ทรงสรรเสริญสมิงอังวะมังศรีว่า “งดงามราวเทพยดาอันถือซึ่งเทพอาวุธลงมาบั่นเอาศีรษะพม่า” และประทานพระธำมรงค์เพชรเก้ายอดจากนิ้วพระหัตถ์แก่สมิงอังวะมังศรี 

ในศึกมังรายกะยอฉะวาเมื่อพระเจ้าราชาธิราชต้องเสด็จจากกรุงหงสาวดี*ไปประทับ ณ เมืองเสี่ยง*เพื่อสะเดาะพระเคราะห์นั้น สมิงอังวะมังศรีก็ได้อาสาถ่วงทัพพม่าโดยการตีตัดทัพหลัง ทำให้มังรายกะยอฉะวาไม่สามารถตามทัพของพระเจ้าราชาธิราชได้ทัน นอกจากนี้สมิงอังวะมังศรียังนำทหารไปเยาะเย้ยถากถางจนมังรายกะยอฉะวาไม่สามารถทนอยู่ในค่ายได้ ต้องออกมาชนช้างกับพระเจ้าราชาธิราชจนตกจากหลังช้างบั้นพระองค์หัก ถูกจับได้และถูกประหารชีวิต  พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องกริ้วมาก ทรงยกทัพลงมาหมายตีกรุงหงสาวดี ในระหว่างทางทัพพม่าตีหัวเมืองมอญรายทาง มาจนถึงเมืองเสี่ยง สมิงอังวะมังศรีก็ต้านทานทัพพม่าเป็นสามารถ พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องทรงเข้าตีถึง 3 ครั้งก็ไม่สามารถหักเอาเมืองได้จึงทรงขอดูตัว  สมิงอังวะมังศรีเกิดเฉลียวใจ ได้นัดแนะให้นายกำปั่นเรือชาวฝรั่งเศสเตรียมปืนใหญ่ไว้ หากเกิดเหตุวุ่นวายก็ให้ใช้ปืนใหญ่ยิงป้องกันข้าศึกไว้ เมื่อเจวาสุกรี*ทหารพม่าพุ่งหอกหมายจะสังหารสมิงอังวะมังศรีทำให้เกิดความวุ่นวาย นายเรือฝรั่งเศสก็ยิงปืนใหญ่ต้องคันเศวตฉัตรของพระเจ้าฝรั่งมังฆ้องขาดปลิวไป พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องทรงโทมนัสจนน้ำพระเนตรไหลและทรงรำพึงว่า

เป็นกษัตริย์มีการสนุกเพราะเล่นสงครามดูงามเป็นขวัญตา ได้เห็นทหารฟ้อนรำด้วยอาวุธต่างๆ ตามชั้นเชิงสู้กันในกลางสงคราม และบัดนี้มามีอาวุธอันมหึมาสิ่งหนึ่งออกมาแต่ในเมืองต้องเศวตฉัตรเราปลิวไปฉะนี้ ถ้าต้องทหารผู้ใดเห็นจะทานมิได้ อาวุธสิ่งนี้เกิดมีมาแล้ว  นานไปภายหน้าไหนเลยเราจะได้เห็นทหารอันมีฝีมือสืบไปอีกเล่า

ทรงให้ทหารพม่าคุมตัวเจวาสุกรีส่งให้แก่สมิงอังวะมังศรีเพื่อรักษาสัจวาจาของกษัตริย์ แต่สมิงอังวะมังศรีกลับส่งเจวาสุกรีถวายคืนพระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง ด้วยเห็นว่าการฆ่าเจวาสุกรีเทียบได้กับการฆ่าทหารชั้นผู้น้อยเพียง 1 คน  เมื่อพระเจ้าราชาธิราชเสด็จมาและทรงทราบเรื่องก็ทรงสรรเสริญสมิงอังวะมังศรี แล้วถอดฉลองพระองค์  พระภูษา พระธำมรงค์ และพานทองคำประดับพลอยใบหนึ่งประทานแก่สมิงอังวะมังศรี