TLD-003-4292

สรรพสิทธิ์ (ชื่อตัวละคร)

สรรพสิทธิ์คำฉันท์  

สรรพสิทธิ์เป็นตัวละครในเรื่องสรรพสิทธิ์คำฉันท์   เป็นพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพระโอรสของพระเจ้าวิชัย*กับนางอุบล*แห่งอลิกธานี*

เมื่อพระสรรพสิทธิ์ประสูติ ฟ้าคะนองทั่วทั้งแผ่นดิน  พราหมณ์ทำนายว่าจะเป็นผู้กอปรด้วยสติปัญญา  มีความเฉลียวฉลาดรอบรู้ในวิทยาการเหนือกว่าผู้ใด  ครั้นเจริญวัยพระสรรพสิทธิ์ไปศึกษาวิชาต่างๆ รวมทั้งวิชาถอดดวงจิต ณ เมืองตักศิลา เมื่อศึกษาสำเร็จและเดินทางกลับบ้านเมือง  พระบิดาก็ให้ป่าวร้องให้ประชาชนมาชุมนุมกันที่หน้าพระลาน แล้วพระสรรพสิทธิ์แสดงวิชาให้ประชาชนดู ต่อจากนั้น พระบิดาก็ประทานนามว่าสรรพสิทธิ์ และเวนราชสมบัติให้

พระสรรพสิทธิ์ได้ยินกิตติศัพท์ความงามของนางสุพรรณโสภา*ธิดาท้าวอุศุภราช*แห่งกรุงคิริพัชร*จากนายวาณิช และได้ข่าวว่านางไม่ยอมพูดกับชายใด จึงเดินทางไปเมืองคิริพัชรพร้อมกับอำมาตย์ชื่อจิตเสน*  และอาสาเข้าไปทำให้นางพูดด้วย  พระสรรพสิทธิ์ใช้อุบายถอดดวงจิตของจิตเสนไปไว้ในที่ต่างๆ ในห้องบรรทมของนาง   ในยามที่ 1 ถอดจิตไว้ที่ดวงประทีป  ในยามที่ 2 ย้ายดวงจิตไว้ที่แท่นบรรทม  ในยามที่ 3 ย้ายไปไว้ที่ที่นอน  ในยามที่ 4 ย้ายไปไว้ที่พระเขนย  แล้วเล่านิทานต่างๆ เป็นปริศนาที่ไม่มีคำตอบที่ถูกต้องแน่นอนให้ฟังในแต่ละยาม  เมื่อเล่านิทานแต่ละเรื่องจบลง พระสรรพสิทธิ์ก็ตั้งถามให้ดวงจิตของจิตเสนตอบ นางสุพรรณโสภาได้ยินคำตอบที่ไม่ตรงพระทัยก็แย้งขึ้นทุกครั้ง  พระสรรพสิทธิ์สามารถทำให้นางพูดด้วยได้ จึงได้อภิเษกกับนาง 

ฝ่ายท้าวพรหมทัต*เจ้าเมืองพาราณสี*  ท้าวเการพ*เจ้าเมืองกุรุนคร* และท้าวโกศล*เจ้าเมืองมิถิลา* ซึ่งเคยอาสาทำให้นางพูดด้วย แต่ไม่สำเร็จ ไม่พอใจ จึงยกทัพมา  พระสรรพสิทธิ์อาสาสู้ศึก ถอดดวงจิตกษัตริย์ทั้งสามออกจากร่าง  เมื่อกษัตริย์ทั้งสามสำนึกผิดและแสดงความอ่อนน้อม พระสรรพสิทธิ์ก็ประทานดวงจิตคืนให้ แล้วพานางสุพรรณโสภาไปอลิกธานี

ระหว่างทางยักษ์กาลจักร*เหาะผ่านมาเห็นนางสุพรรณโสภางดงามก็หลงรักจึงร่ายเวทสะกดให้ทั้งสองหลับแล้วอุ้มนางไป  พระสรรพสิทธิ์ตื่นมาไม่เห็นนางก็คร่ำครวญแล้วไปขอความช่วยเหลือจากฤๅษีนรเชษฐ*  พระฤๅษีเล็งญาณเห็นนางสุพรรณโสภาอยู่ในเมืองยักษ์ จึงให้ม้าแก่พระสรรพสิทธิ์ขี่ไปเมืองกาฬกูฏ* และเนรมิตอาวุธวิเศษให้

พระสรรพสิทธิ์เดินทางไปถึงเมืองกาฬกูฏ ท้าทายและต่อสู้กับยักษ์กาลจักร  พระสรรพสิทธิ์แผลงศรไปตัดกายของกาลจักร ทำให้กายยักษ์ขาดและกลายเป็นยักษ์เพิ่มจำนวนไม่รู้จบ  กาลจักรแผลงศรเป็นไฟ  พระสรรพสิทธิ์ก็แผลงศรเป็นฝนดับไฟ  กาลจักรแผลงศรเกลื่อนกลาดเต็มท้องฟ้า  พระสรรพสิทธิ์แผลงศรเป็นพายุพัดศรไป  กาลจักรแผลงศรเป็นนาค พระสรรพสิทธิ์แผลงศรเป็นครุฑ กาลจักรแผลงศรเป็นหินขนาดใหญ่เท่าภูเขาทุ่มใส่  พระสรรพสิทธิ์แผลงศรเป็นเทพฑัณฑทำลายก้อนหิน  กาลจักรแผลงศรเป็นช้าง  พระสรรพสิทธิ์แผลงศรเป็นราชสีห์ กาลจักรแผลงศรเป็นความมืด  พระสรรพสิทธิ์แผลงศรเป็นแสงจันทร์ แล้วแผลงศรก็ไปตัดกายกาลจักรเกิดเป็นกายใหม่นับหมื่นแสน  พระสรรพสิทธิ์เห็นว่ากาลจักรไม่ตาย จึงถอดดวงจิตกาลจักรออกจากร่างไปไว้ที่ภูเขา  ยักษ์กาลจักรยอมแพ้ ขอลุแก่โทษ คืนนางสุพรรณโสภา  และขอเป็นทาสรับใช้ พระสรรพสิทธิ์จึงคืนดวงจิตให้ พระสรรพสิทธิ์สั่งสอนให้กาลจักรรักษาศีลห้าอย่างเคร่งครัด กาลจักรถวายเมืองแก่พระสรรพสิทธิ์  แต่พระสรรพสิทธิ์ปฏิเสธแล้วพานางสุพรรณโสภากลับไปครองอลิกนครอย่างมีความสุข

สุจิรา ศิริไปล์ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)