TLD-003-4313

สวิฏฐกะ 1 (ชื่อตัวละคร)

ตักกลชาดก   นิบาตชาดก  

สวิฏฐกะเป็นตัวละครในเรื่องตักกลชาดก  ทสกนิบาต  ในนิบาตชาดก

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งกรุงพาราณสี  ที่หมู่บ้านกาสิกคาม*มีชายผู้หนึ่งชื่อสวิฏฐกะ เป็นคนกตัญญู  เลี้ยงดูบิดามารดา  เมื่อมารดาสิ้นชีวิตไปก็ยังคงปรนนิบัติดูแลบิดาดังเคย  ภายหลังเมื่อมีภรรยา นางก็ตั้งใจปรนนิบัติและยำเกรงบิดาสามีและสามีเป็นอย่างดี  สามีพอใจที่ภรรยาดูแลบิดาของตน  เมื่อได้สิ่งใดมาก็มอบให้ภรรยาแต่ผู้เดียว  ต่อมาเมื่อนางเห็นว่าสามีเอาใจ  นางก็คิดว่าสามีคงคลายรักบิดา จึงแกล้งบิดาสามีต่างๆ นานาให้บิดาสามีโกรธแล้วบริภาษนาง  เมื่อสามีได้ยินก็เคืองบิดา  นางได้ทีจึงพูดโน้มน้าวใจสามีว่าบิดาชรามากแล้วและยังมีโรคภัยเบียดเบียนไม่นานก็ตาย  นางไม่อยากอยู่ร่วมเรือนด้วย  ขอให้สามีพาบิดาไปป่าช้า ทุบศีรษะให้ตาย แล้วขุดหลุมฝังเสีย  ตอนแรกสวิฏฐกะก็รั้งรอเพราะรู้ว่าการฆ่าบิดาเป็นบาปหนัก แต่เมื่อถูกรบเร้าก็ยอมทำตามอุบายของภรรยา คือให้ลวงบิดาว่าวันรุ่งขึ้นจะพาไปทวงหนี้เพื่อนบ้านที่ติดค้างอยู่ แล้วให้ฆ่าขุดหลุมฝังเสีย เผอิญบุตรของสวิฏฐกะได้ยินมารดาวางแผนให้บิดาฆ่าปู่ก็คิดจะขัดขวาง จึงขึ้นเกวียนไปป่าช้ากับบิดาและปู่ 

เมื่อถึงป่าช้า สวิฏฐกะให้บิดาและบุตรรออยู่  ส่วนตนจะไปขุดหลุมสี่เหลี่ยมในที่ลับแห่งหนึ่ง  กุมารก็ลงจากเกวียนตามบิดาทำทีไม่รู้เรื่อง แสร้งถามบิดาว่าที่นี้ไม่มีหัวมัน จะมีประโยชน์อะไรที่จะขุดหลุมอยู่กลางป่าช้าในดงตามลำพัง  บิดาตอบบุตรว่าปู่ร่างกายทุพพลภาพ  มีโรคภัยเบียดเบียนจึงไม่อยากให้เป็นอยู่อย่างนี้  บุตรบอกว่าแค่บิดาคิดฆ่าปู่ก็เป็นบาปแล้ว  ว่าแล้วก็ฉวยจอบจากมือบิดาขุดหลุมใกล้ๆ กับหลุมที่บิดาขุด  เมื่อบิดาถามว่าขุดหลุมทำไม  บุตรตอบว่าเมื่อบิดาชราก็จะถูกตนเอามาฝังเหมือนที่บิดาทำกับปู่เพราะเป็นการทำตามตระกูล  สวิฏฐกะฟังแล้วก็บอกว่าการที่บุตรพูดกระทบกระเทียบเปรียบเปรยตนเป็นสิ่งไม่ดี  บุตรตอบว่าตนไม่กล้าพูดตรงๆ  ตนไม่อยากให้บิดาตกนรก  บิดาบอกว่าที่ทำเช่นนี้เพราะมารดาให้ทำ  บุตรจึงขอให้สวิฏฐกะขับไล่มารดาออกจากบ้าน  เพราะถ้ายังอยู่ก็จะนำความทุกข์มาให้อีก สวิฏฐกะจึงพาบิดาและบุตรกลับบ้าน  ฝ่ายภรรยาสวิฏฐกะเห็นทั้งสามกลับมาก็โกรธ ด่าว่าพาคนที่เป็นกาลกิณีกลับมาบ้านทำไม  สวิฏฐกะตรงเข้าทุบตีภรรยาและขับไล่นางออกจากบ้าน  ภรรยาก็ซัดเซไปเที่ยวอาศัยเพื่อนบ้านอยู่  อีก 2-3 วันต่อมา บุตรแนะให้บิดาออกไปข้างนอก แสร้งพูดให้รู้ไปถึงหูของมารดาว่า บิดาจะไปสู่ขอหญิงอื่นมาเป็นภรรยาเพื่อปรนนิบัติตน บิดา และบุตร  ฝ่ายภรรยาเมื่อรู้เรื่องก็ตกใจจึงไปอ้อนวอนขอให้บุตรช่วยให้ตนได้กลับมาอยู่ในบ้าน โดยสัญญาว่าจะตั้งใจปรนนิบัติสามีและบิดาสามีเป็นอย่างดี  บุตรเห็นว่ามารดาได้รับความลำบากจนสิ้นพยศแล้วก็บอกให้บิดารู้แล้วไปรับมารดากลับมา  ฝ่ายภรรยาสวิฏฐกะก็ขอขมาสามีและบิดาสามี  ทั้งสามีภรรยาตั้งตนอยู่ในธรรม เมื่อสิ้นชีวิตก็ได้ไปเกิดในสวรรค์

ยุพร แสงทักษิณ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)