สวิฏฐกะ 1
สวิฏฐกะเป็นตัวละครในเรื่องตักกลชาดก ทสกนิบาต ในนิบาตชาดก
ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งกรุงพาราณสี ที่หมู่บ้านกาสิกคาม*มีชายผู้หนึ่งชื่อสวิฏฐกะ เป็นคนกตัญญู เลี้ยงดูบิดามารดา เมื่อมารดาสิ้นชีวิตไปก็ยังคงปรนนิบัติดูแลบิดาดังเคย ภายหลังเมื่อมีภรรยา นางก็ตั้งใจปรนนิบัติและยำเกรงบิดาสามีและสามีเป็นอย่างดี สามีพอใจที่ภรรยาดูแลบิดาของตน เมื่อได้สิ่งใดมาก็มอบให้ภรรยาแต่ผู้เดียว ต่อมาเมื่อนางเห็นว่าสามีเอาใจ นางก็คิดว่าสามีคงคลายรักบิดา จึงแกล้งบิดาสามีต่างๆ นานาให้บิดาสามีโกรธแล้วบริภาษนาง เมื่อสามีได้ยินก็เคืองบิดา นางได้ทีจึงพูดโน้มน้าวใจสามีว่าบิดาชรามากแล้วและยังมีโรคภัยเบียดเบียนไม่นานก็ตาย นางไม่อยากอยู่ร่วมเรือนด้วย ขอให้สามีพาบิดาไปป่าช้า ทุบศีรษะให้ตาย แล้วขุดหลุมฝังเสีย ตอนแรกสวิฏฐกะก็รั้งรอเพราะรู้ว่าการฆ่าบิดาเป็นบาปหนัก แต่เมื่อถูกรบเร้าก็ยอมทำตามอุบายของภรรยา คือให้ลวงบิดาว่าวันรุ่งขึ้นจะพาไปทวงหนี้เพื่อนบ้านที่ติดค้างอยู่ แล้วให้ฆ่าขุดหลุมฝังเสีย เผอิญบุตรของสวิฏฐกะได้ยินมารดาวางแผนให้บิดาฆ่าปู่ก็คิดจะขัดขวาง จึงขึ้นเกวียนไปป่าช้ากับบิดาและปู่
เมื่อถึงป่าช้า สวิฏฐกะให้บิดาและบุตรรออยู่ ส่วนตนจะไปขุดหลุมสี่เหลี่ยมในที่ลับแห่งหนึ่ง กุมารก็ลงจากเกวียนตามบิดาทำทีไม่รู้เรื่อง แสร้งถามบิดาว่าที่นี้ไม่มีหัวมัน จะมีประโยชน์อะไรที่จะขุดหลุมอยู่กลางป่าช้าในดงตามลำพัง บิดาตอบบุตรว่าปู่ร่างกายทุพพลภาพ มีโรคภัยเบียดเบียนจึงไม่อยากให้เป็นอยู่อย่างนี้ บุตรบอกว่าแค่บิดาคิดฆ่าปู่ก็เป็นบาปแล้ว ว่าแล้วก็ฉวยจอบจากมือบิดาขุดหลุมใกล้ๆ กับหลุมที่บิดาขุด เมื่อบิดาถามว่าขุดหลุมทำไม บุตรตอบว่าเมื่อบิดาชราก็จะถูกตนเอามาฝังเหมือนที่บิดาทำกับปู่เพราะเป็นการทำตามตระกูล สวิฏฐกะฟังแล้วก็บอกว่าการที่บุตรพูดกระทบกระเทียบเปรียบเปรยตนเป็นสิ่งไม่ดี บุตรตอบว่าตนไม่กล้าพูดตรงๆ ตนไม่อยากให้บิดาตกนรก บิดาบอกว่าที่ทำเช่นนี้เพราะมารดาให้ทำ บุตรจึงขอให้สวิฏฐกะขับไล่มารดาออกจากบ้าน เพราะถ้ายังอยู่ก็จะนำความทุกข์มาให้อีก สวิฏฐกะจึงพาบิดาและบุตรกลับบ้าน ฝ่ายภรรยาสวิฏฐกะเห็นทั้งสามกลับมาก็โกรธ ด่าว่าพาคนที่เป็นกาลกิณีกลับมาบ้านทำไม สวิฏฐกะตรงเข้าทุบตีภรรยาและขับไล่นางออกจากบ้าน ภรรยาก็ซัดเซไปเที่ยวอาศัยเพื่อนบ้านอยู่ อีก 2-3 วันต่อมา บุตรแนะให้บิดาออกไปข้างนอก แสร้งพูดให้รู้ไปถึงหูของมารดาว่า บิดาจะไปสู่ขอหญิงอื่นมาเป็นภรรยาเพื่อปรนนิบัติตน บิดา และบุตร ฝ่ายภรรยาเมื่อรู้เรื่องก็ตกใจจึงไปอ้อนวอนขอให้บุตรช่วยให้ตนได้กลับมาอยู่ในบ้าน โดยสัญญาว่าจะตั้งใจปรนนิบัติสามีและบิดาสามีเป็นอย่างดี บุตรเห็นว่ามารดาได้รับความลำบากจนสิ้นพยศแล้วก็บอกให้บิดารู้แล้วไปรับมารดากลับมา ฝ่ายภรรยาสวิฏฐกะก็ขอขมาสามีและบิดาสามี ทั้งสามีภรรยาตั้งตนอยู่ในธรรม เมื่อสิ้นชีวิตก็ได้ไปเกิดในสวรรค์
