TLD-003-4343

สังกิจจะ (ชื่อตัวละคร)

สังกิจจชาดก   นิบาตชาดก  

สังกิจจะเป็นตัวละครในเรื่องสังกิจจชาดก สัฏฐินิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์

พระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสีมีโอรสชื่อพรหมทัตกุมาร* ครั้งนั้นพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นสังกิจจกุมารบุตรของปุโรหิต เป็นพระสหายของพรหมทัตกุมาร เมื่อโตขึ้นทั้งสองได้เดินทางไปเรียนศิลปวิทยาที่ตักสิลาจนจบการศึกษา พรหมทัตกุมารได้เป็นอุปราช ต่อมาพรหมทัตอุปราชต้องการชิงราชสมบัติของพระบิดา จึงปรึกษาสังกิจจบัณฑิต สังกิจจบัณฑิตโพธิสัตว์ทูลทัดทานว่าการทำปิตุฆาตเป็นกรรมหนักอย่างยิ่ง แต่พรหมทัตอุปราชไม่เชื่อ สังกิจจบัณฑิตจึงตัดสินใจออกบวชเป็นฤๅษีที่ป่าหิมพานต์โดยไม่ได้ลาบิดามารดา พวกบุตรขุนนางเมื่อได้ข่าวว่าสังกิจจบัณฑิตบวชเป็นฤๅษีก็พากันบวชตามอยู่ในสำนักของสังกิจจฤๅษีนั้น และต่างก็ได้ฌานสมาบัติในเวลาต่อมา ส่วนพรหมทัตอุปราชก็กระทำปิตุฆาตปลงพระชนม์พระเจ้าพาราณสีแล้วเป็นพระราชาแทน

ต่อมาพระเจ้าพรหมทัตเกิดความทุกข์ทรมานรุ่มร้อนในใจดังตกนรก จึงหวนระลึกถึงพระสหายสังกิจจะ อยากปรับทุกข์ด้วย เวลาล่วงไปนานถึง 50 ปี สังกิจจฤๅษีสำเร็จฌานและอภิญญาแล้วก็รู้โดยญาณว่าพระราชาทรงระลึกถึง จึงพาบริวาร 500 เหาะมาพักอยู่ในอุทยาน คนรักษาอุทยานไปทูลพระเจ้าพรหมทัต พระองค์รีบเสด็จมาและถามพระฤๅษีโพธิสัตว์ว่า พระองค์ประพฤติผิดคือได้ฆ่าพระบิดา เมื่อสิ้นชีวิตไปแล้วจะไปสู่ที่ใด พระฤๅษีจึงแสดงธรรมให้เห็นโทษในนรกขุมต่างๆ โดยละเอียด แล้วจึงอธิบายถึงผลของกรรมดีที่จะทำให้ไปสู่เทวโลก และขอให้พระราชาทรงถือศีล 5 บำเพ็ญกุศลบริจาคทาน พระเจ้าพรหมทัตก็ทรงกระทำตาม ทำให้สบายพระทัยขึ้น

สายวรุณ น้อยนิมิตร , วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)