TLD-003-4350

สังข์ศิลป์ชัย (ชื่อตัวละคร)

บทละครดึกดำบรรพ์เรื่อง สังข์ศิลป์ชัย  

สังข์ศิลป์ชัยเป็นตัวละครในบทละครเรื่องสังข์ศิลป์ชัย เป็นโอรสของท้าวเสนากุฎ* เจ้าเมืองปัญจาล*กับนางปทุม*

นางปทุมเป็นน้องสุดท้องของนางทั้ง 7 ซึ่งต่างก็มีโอรสกับท้าวเสนากุฎทุกคน แต่นางปทุมให้กำเนิดสังข์ศิลป์ชัยผู้มีบุญญาธิการกว่าโอรสอื่น ๆ  เพราะขณะสังข์ศิลป์ชัยเกิดได้มีสังข์ ศร  และพระขรรค์เกิดมาคู่บุญด้วย พี่สาวทั้งหกไม่พอใจจึงให้สินบนโหรทำนายว่าโอรสของนางปทุมเป็นกาลีต่อบ้านเมือง ท้าวเสนากุฎจึงขับนางปทุมและสังข์ศิลป์ชัยออกจากเมืองพร้อมกับนางไกรสร* และสิงหรา*  พระอินทร์*เนรมิตเมืองบรรพตนคร*ที่ชายแดนเมืองปัญจาลให้ทั้งสี่อาศัยอยู่ด้วยกัน

เมื่อสังข์ศิลป์ชัยอายุได้ 12 ปี  ศรีสันท์*โอรสองค์ใหญ่ของท้าวเสนากุฎหลอกสังข์ศิลป์ชัยให้แผลงศรสั่งสัตว์ไปที่หน้าพลับพลาท้าวเสนากุฎ แล้วศรีสันท์กลับไปทูลท้าวเสนากุฎว่าเป็นผลงานของตน ทำให้ท้าวเสนากุฎคิดว่าศรีสันท์เป็นผู้มีวิชา จึงสั่งให้ไปตามหานางเกสรสุมณฑา* ขนิษฐาที่ถูกท้าวกุมภัณฑ์*ยักษ์เจ้าเมืองอโนราช*ลักพาตัวไป  ศรีสันท์ลวงสังข์ศิลป์ชัยว่าพระบิดาสั่งให้ไปช่วยกันตามหานางเกสรสุมณฑา  สังข์ศิลป์ชัยจึงชวนสิงหราพี่ชายต่างมารดาร่วมเดินทางไปกับกุมารทั้งหก  เมื่อเดินทางไปถึงฝั่งทะเล  กุมารทั้งหกไม่สามารถข้ามทะเลได้ สังข์ศิลป์ชัยจึงให้รออยู่ที่ชายฝั่งกับสิงหรา ส่วนตนเองขี่สังข์ข้ามทะเลไป

สังข์ศิลป์ชัยเดินทางข้ามทะเลโดยมีเทวดาบอกเส้นทางให้ จนกระทั่งไปถึงเมืองอโนราช พบนางเกสรสุมณฑา แต่นางไม่ยอมกลับเพราะรักสามี สังข์ศิลป์ชัยจึงบังคับนางให้ไปกับตน  สังข์ศิลป์ชัยสู้รบกับท้าวกุมภัณฑ์  และสามารถแผลงศรฆ่าท้าวกุมภัณฑ์ได้  ก่อนตายท้าวกุมภัณฑ์ขอให้นางเกสรสุมณฑาพานางศรีสุพรรณ* ซึ่งอยู่ในเมืองบาดาล*กลับไปด้วย  สังข์ศิลป์ชัยจึงต้องไปรบกับพญานาคเมืองอโนราช*เพื่อชิงตัวนางศรีสุพรรณคืน พญานาคพ่ายแพ้จึงจำต้องยอมให้นางศรีสุพรรณไปกับสังข์ศิลป์ชัย

ระหว่างเดินทางกลับเมืองปัญจาล สังข์ศิลป์ชัยถูกกุมารทั้งหกผลักตกเหวขณะที่สิงหราออกไปหาอาหาร แล้วกุมารทั้งหกก็พานางเกสรสุมณฑาและนางศรีสุพรรณกลับไปถวายท้าวเสนากุฎเพื่อรับความดีความชอบ ท้าวเสนากุฎพอใจที่ศรีสันท์สามารถพานางเกสรสุมณฑากลับคืนมาได้ ส่วนนางเกสรสุมณฑาไม่กล้าบอกความจริงด้วยขาดหลักฐาน

ต่อมาเมื่อนางเกสรสุมณฑาเห็นช้องของนางศรีสุพรรณและสไบของตนที่นายสำเภาจีนนำไปถวายท้าวเสนากุฎ จึงมั่นใจว่าสังข์ศิลป์ชัยยังมีชีวิตอยู่ จึงทูลความจริงเกี่ยวกับสังข์ศิลป์ชัยให้ท้าวเสนากุฎทราบ แต่กลับถูกศรีสันท์และกุมารทั้งห้ากล่าวหาว่า นางโกรธที่กุมารทั้งหกฆ่าท้าวกุมภัณฑ์จึงใส่ร้ายพวกตน นางเกสรสุมณฑาอัดอั้นใจเป็นทุกข์มาก ท้าวเสนากุฎจึงพานางประพาสป่าเพื่อให้นางสบายใจ

ส่วนสังข์ศิลป์ชัย  เมื่อตกลงไปในหุบเหว  เทพเจ้าจอมผาช่วยชีวิตไว้  และพระอินทร์ลงมาอุ้มไปรักษาพยาบาลจนหายดี และพากลับไปยังบรรพตนคร

เทวดาดลใจให้ท้าวเสนากุฎพานางเกสรสุมณฑาและนางศรีสุพรรณประพาสป่าผ่านไปทางเมืองบรรพตนคร  เมื่อท้าวเสนากุฎได้พบสังข์ศิลป์ชัย นางเกสรสุมณฑาทูลท้าวเสนากุฎว่าสังข์ศิลป์ชัยเป็นโอรสของท้าวเสนากุฎกับนางปทุมที่ถูกเนรเทศออกจากเมือง  และสังข์ศิลป์ชัยเป็นผู้พานางและธิดาออกมาจากเมืองอโนราชของท้าวกุมภัณฑ์ได้สำเร็จ  ท้าวเสนากุฎกริ้วมาก สั่งให้ลงโทษผู้กระทำผิด  กุมารทั้งหกและมารดาร้องขอให้สังข์ศิลป์ชัยไว้ชีวิต สังข์ศิลป์ชัยจึงทูลขอท้าวเสนากุฎให้งดโทษประหาร  ขอเพียงลดยศศักดิ์และให้มาเป็นข้ารับใช้ตนแทน

ต่อมาท้าววัณณุราช*เชษฐาของท้าวกุมภัณฑ์รู้ว่าสังข์ศิลป์ชัยฆ่าท้าวกุมภัณฑ์ตาย จึงร่วมมือกับพญานาคยกทัพไปตีเมืองปัญจาล พญานาคเห็นสังข์ศิลป์ชัยก็เกิดความกลัวเลิกพลหนีกลับเมืองบาดาล  สังข์ศิลป์ชัยเห็นว่าท้าววัณณุราชเคยมีบุญคุณพาเหาะข้ามทะเลมาส่ง จึงเขียนหนังสือผูกลูกศรยิงไปแจ้งท้าววัณณุราชว่า ตนจำเป็นต้องฆ่าท้าวกุมภัณฑ์เพื่อป้องกันตัวเพราะท้าวกุมภัณฑ์ไม่ยอมให้พานางเกสรสุมณฑากลับบ้านเมือง เหตุการณ์ทั้งหมดนี้ไม่เกี่ยวข้องกับท้าววัณณุราช หากรบกันก็จะทำให้ไพร่พลของทั้งสองฝ่ายต้องบาดเจ็บล้มตาย ท้าววัณณุราชเห็นด้วยจึงยอมสงบศึกและเป็นไมตรีกับท้าวเสนากุฎ หลังจากนั้นท้าวเสนากุฎได้อภิเษกสังข์ศิลป์ชัยกับนางศรีสุพรรณให้ครองเมืองปัญจาล

ประคอง เจริญจิตรกรรม 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)