TLD-003-4353

สังขะ (ชื่อตัวละคร)

สังขพราหมณชาดก   นิบาตชาดก  

สังขะเป็นตัวละครในเรื่องสังขพราหมณชาดก  ทสกนิบาต  ในนิบาตชาดก    เป็นพระโพธิสัตว์  เป็นพราหมณ์

ในสมัยพระเจ้าพรหมทัตแห่งกรุงโมลินี (ต่อมาได้ชื่อว่ากรุงพาราณสี)  พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพราหมณ์มีฐานะมั่งคั่งชื่อสังขะ  เป็นผู้หมั่นบริจาคทานจำนวนมาก  สังขพราหมณ์กลัวว่าทรัพย์สมบัติที่ตนมีจะหมดสิ้นไปทำให้ไม่สามารถบริจาคทานได้อีก  จึงตัดสินใจจะลงเรือสินค้าพร้อมบริวารเดินทางไปค้าขายที่สุวรรณภูมิเพื่อหาทรัพย์มาเพิ่ม

ขณะที่สังขพราหมณ์กั้นร่มสวมรองเท้าเดินทางไปที่ท่าเรือ  พระปัจเจกพุทธเจ้าเห็นพราหมณ์ก็ทรงรู้ด้วยญาณว่าจะมีเภทภัยเกิดขึ้นแก่พราหมณ์ในระหว่างเดินทาง  แต่ถ้าพราหมณ์ถวายร่มและรองเท้าแก่พระองค์  ด้วยอานิสงส์ของทาน   พราหมณ์ก็จะมีที่พึ่งยามเรือแตกกลางมหาสมุทร  พระปัจเจกพุทธเจ้าจึงเหาะมาลงใกล้กับที่สังขพราหมณ์อยู่  แล้วเดินเหยียบทรายร้อนท่ามกลางแสงอาทิตย์กล้า  สังขพราหมณ์เห็นดังนั้นก็ยินดียิ่งที่บุญมาถึงตน  จึงถวายร่มและรองเท้าแด่พระปัจเจกพุทธเจ้า  พระปัจเจกพุทธเจ้าทรงปรารถนาจะให้สังขพราหมณ์เกิดความเลื่อมใสศรัทธาจึงเหาะขึ้นให้พราหมณ์เห็น  แล้วเสด็จกลับไปยังเขาคันธมาทน์ 

ฝ่ายสังขพราหมณ์ออกเดินทางไปได้ 7 วัน  เรือก็แตกกลางมหาสมุทร  ผู้คนในเรือกลายเป็นอาหารของปลา  มีเพียงสังขพราหมณ์และอุปัฏฐากคนหนึ่งที่รอดชีวิต  ทั้งสองว่ายน้ำข้ามมหาสมุทรถึง 7 วัน   ในวันที่ 7 เป็นวันอุโบสถ  สังขพราหมณ์จึงสมาทานอุโบสถศีล  ขณะนั้นนางมณีเมขลาได้ออกตรวจมหาสมุทร  พบสังขพราหมณ์ผู้บริบูรณ์ด้วยศีลจึงเข้าช่วยเหลือ

เมื่อสังขพราหมณ์ได้สนทนากับนางมณีเมขลาก็รู้ว่าการที่ตนได้รับความช่วยเหลือในครั้งนี้เป็นอานิสงส์จากการถวายรองเท้าและร่มแด่พระปัจเจกพุทธเจ้า  สังขพราหมณ์ขอให้นางมณีเมขลาช่วยเนรมิตเรือเพื่อเดินทางไปเมืองโมลินี  นางมณีเมขลาจึงเนรมิตเรือสำเภาให้  ฝ่ายเทวดาทั้งหลายก็นำรัตนะ 7 ประการมาบรรทุกให้จนเต็มลำ  จากนั้นนางมณีเมขลาก็อุ้มสังขพราหมณ์และอุปัฏฐากลงเรือ  เรือพาทั้งสองเดินทางกลับโมลินีนครด้วยความปลอดภัย

สายวรุณ น้อยนิมิตร , ยุพร แสงทักษิณ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)