สังคามาระตาเป็นตัวละครในบทละครเรื่องอิเหนา เป็นโอรสระตูปักมาหงัน* เป็นอนุชานางมาหยารัศมี* และเป็นลูกพี่ลูกน้องกับนางสการะวาตี*

เมื่อระตูปักมาหงันมอบสังคามาระตาแก่อิเหนา* เพื่อแสดงความจงรักภักดี อิเหนารักและเอ็นดูสังคามาระตาจึงเลี้ยงดูเหมือนอนุชาและให้ฝึกหัดเพลงอาวุธจนมีฝีมือ ในศึกกะหมังกุหนิง สังคามาระตาต้องต่อสู้กับกับวิหยาสะกำ* ผู้มีฝีมือ และสังหารวิหยาสะกำได้ เมื่ออิเหนาเข้าเมืองดาหา*และพลาดหวังจากนางบุษบา* สังคามาระตาเป็นผู้เตือนสติอิเหนาให้คลายความทุกข์โศก

ต่อมาได้อาสาอิเหนาไปตกแต่งถ้ำทองและจัดเตรียมสวนรอรับนางบุษบา เมื่อลมหอบนางบุษบาไป อิเหนาคร่ำครวญถึงนางจนไม่อาลัยชีวิต สังคามาระตาเชื่อว่าเทวดาพาไป จึงให้ตามหานางบุษบา เมื่ออิเหนาซึ่งปลอมเป็นโจรป่าชื่อปันหยี*พบอุณากรรณ* สังคามาระตาซึ่งปลอมเป็นจะหรังวิสังกา*ก็เข้าใจทันทีว่าอุณากรรณคือนางบุษบา ส่วนปันหยียังไม่เชื่อ สังคามาระตาพึงพอใจนางกุสุมา* ซึ่งเข้าใจกันว่าเป็นภรรยาอุณากรรณ จึงหาวิธีทำให้ปันหยีรู้ว่าอุณากรรณคือนางบุษบา และเมื่อสังคามาระตาพบย่าหรัน* ก็รู้ว่าคือสียะตรา* จึงหาทางพิสูจน์ให้ปันหยีรู้ ปันหยีให้สังคามาระตาไปทำศึกช่วยระตูประมอตัน* สังคามาระตารบชนะระตูล่าสำ* ปันหยีจึงยกนางกุสุมาให้ ตอนท้ายเรื่อง อิเหนาให้สังคามาระตากลับไปครองเมืองปักมาหงัน* และได้อภิเษกกับนางกุสุมา