TLD-003-4409

สัมภวกุมาร (ชื่อตัวละคร)

สัมภวชาดก   นิบาตชาดก  

สัมภวกุมารเป็นตัวละครในเรื่องสัมภวชาดก  ติงสนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์  เป็นบุตรพราหมณ์

พระเจ้าธนัญชัยโกรพยะ*แห่งเมืองอินทปัต*ทรงครองราชย์โดยธรรม วันหนึ่งทรงคิดถึงปัญหาเรื่องธรรมยาคคือการบูชาด้วยธรรม จึงทรงถามพราหมณ์ปุโรหิตชื่อสุจีรตะ*  สุจีรตะทูลว่าปัญหานี้ลึกซึ้งไม่อยู่ในวิสัยที่ตนจะตอบได้  สมควรจะถามเฉพาะพระสัพพัญญูพุทธเจ้าเท่านั้น  เมื่อพระพุทธเจ้ายังไม่ทรงอุบัติก็ควรถามพระโพธิสัตว์  พระเจ้าธนัญชัยโกรพยะจึงโปรดให้นำทองคำมาแผ่เป็นแผ่นเพื่อใช้จารึกคำตอบ แล้วจัดพาหนะและบริวารให้สุจีรตะเดินทางไปยังสำนักของวิธุรปุโรหิต* ซึ่งเป็นศิษย์สำนักเดียวกับสุจีรตะ  ฝ่ายวิธุรพราหมณ์กำลังวินิจฉัยความให้แก่ประชาชนไม่อาจตอบคำถามได้ จึงบอกให้สุจีรตะไปถามภัทรการ*บุตรของตน  แต่ภัทรการมาณพกำลังหมกมุ่นอยู่กับความคิดถึงภรรยาของผู้อื่นอยู่ไม่อาจตอบคำถามได้ จึงบอกให้สุจีรตะไปถามสัญชัยกุมาร*น้องของตน  แต่สัญชัยกุมารก็กำลังลอบพบกับภรรยาผู้อื่นอยู่  จิตใจขุ่นหมองจนไม่อาจคิดหาคำตอบให้ได้ จึงบอกให้สุจีรตะไปถามสัมภวกุมารน้องชายของตนซึ่งอายุเพียง 7 ปี  สุจีรตะแย้งว่ากุมารอายุเพียงนี้จะตอบปัญหาได้อย่างไร  สัญชัยกุมารจึงกล่าวถึงสติปัญญาของสัมภวกุมารและชี้ให้สุจีรตะดูสัมภวกุมารซึ่งกำลังเล่นอยู่กับเพื่อนเด็กๆ ที่หน้าบ้าน  เมื่อสุจีรตะถามปัญญา  สัมภวกุมารก็ยืนแสดงธรรมอยู่ที่กลางถนนด้วยเสียงอันไพเราะกังวานไปทั่วกรุงพาราณสี*จนพระราชา  อำมาตย์ และผู้คนทั้งหลายพากันมาฟังอย่างพร้อมเพรียง  สุจีรตะจึงบูชาสัมภวกุมารด้วยทองคำพันแท่ง แล้วเขียนคำวิสัชนาธรรมยาคปัญหาลงในแผ่นทองคำด้วยชาดกับหรดาล  ครั้นกลับถึงนครอินทปัต  สุจีรตะก็ได้แสดงธรรมถวายพระธนัญชัยโกรพยะ พระองค์ประพฤติอยู่ในธรรมนั้นตราบจนสิ้นพระชนม์ และได้เสด็จสู่สวรรคาลัย

สายวรุณ น้อยนิมิตร , กุสุมา รักษมณี 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)