TLD-003-4460

สำมนักขา (ชื่อตัวละคร)

รามเกียรติ์, บทละคร 3  

สำมนักขาเป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นนางยักขินีธิดาของท้าวลัสเตียน*กับนางรัชฎาสูร* เป็นขนิษฐาของทศกัณฐ์*  กุมภกรรณ*  พิเภก*  ทูษณ์*  ขร*  และตรีเศียร*  นางสำมนักขาเป็นชายาของชิวหา* และเป็นมารดาของกุมภกาศ* นางสำมนักขาเป็นต้นเหตุของสงครามทำให้พระราม*ยกทัพไปกรุงลงกา*

เมื่อทศกัณฐ์สังหารชิวหาเพราะความเข้าใจผิด นางสำมนักขาก็ใคร่จะหาคู่ใหม่จึงลาทศกัณฐ์ออกเที่ยวป่า โดยอ้างว่าจะไปตามหากุมภกาศ นางสำมนักขาเดินทางจนถึงอาศรมของพระราม เห็นพระรามมีรูปงามก็หลงรักจึงดักรอพบพระรามจนสว่าง

เมื่อพระรามเสด็จมาสรงน้ำ นางก็แปลงเป็นสาวงามเข้าถวายตัว พระรามไม่ยินดีรับนางเป็นบาทบริจาริกา นางพยายามรบเร้า พระรามจึงบริภาษนางว่าเป็นหญิงแพศยา  ถึงกระนั้นนางสำมนักขายังคงวิ่งตามพระรามไปจนถึงอาศรม นางสำมนักขาเห็นนางสีดา*งดงามเข้าใจว่าเป็นเพราะนางสีดาทำให้พระรามไม่สนใจตน จึงเข้าทำร้ายนางสีดา พระรามเห็นก็เข้าขวาง

พระลักษณ์*ได้ยินเสียงนางสีดาร้องก็ออกมาช่วยพระรามจับนางสำมนักขา พระลักษณ์ตัดมือ เท้า จมูก และหูของนางเป็นการลงโทษ  นางสำมนักขากลัวตายจึงหนีไปเมืองโรมคัล*ของพญาขรเชษฐา นางฟ้องพญาขรว่าพระรามกับพระลักษณ์ลวนลามนาง เมื่อนางไม่ยอมก็รุมทำร้าย พญาขรโกรธยกทัพไปรบกับพระรามจนถูกสังหาร พญาทูษณ์และท้าวตรีเศียรมาแก้แค้นก็ถูกสังหารด้วย นางสำมนักขากลัวพระรามจึงหนีออกจากเมืองโรมคัลข้ามสมุทรไปกรุงลงกาเพื่อเฝ้าทศกัณฐ์ นางเล่าว่านางพบนางงามในป่าซึ่งงามกว่าพระอุมา* พระสุรัสวดี* พระลักษมี* จะนำมาถวายทศกัณฐ์  แต่พระรามพระลักษณ์ตามมาทันจึงทำร้ายนาง ทศกัณฐ์อยากได้นางงามนั้นมาเป็นมเหสี ส่วนนางสำมนักขาก็หวังว่าเมื่อทศกัณฐ์ได้นางสีดาแล้ว ตนจะได้พระรามและพระลักษณ์เป็นสวามี

สยาม ภัทรานุประวัติ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)