TLD-003-4486

สิทธิสาร (ชื่อตัวละคร)

สิทธิสารชาดก   ปัญญาสชาดก  

สิทธิสารเป็นตัวละครในเรื่องสิทธิสารชาดก ในปัญญาสชาดก เป็นพระโพธิสัตว์  เป็นโอรสของพระเจ้าพรหมทัต*กับนางวิมลาเทวี* แห่งเมืองพาราณสี*

สิทธิสารเป็นบุรุษรูปงามผิวพรรณเป็นสีทอง มีบริวาร 1,000 คน มีสหายรักชื่อบุญสาร*เป็นบุตรธนญชัยเศรษฐี*  ทั้งสองมีความกล้าหาญและปัญญาเสมอกัน สิทธิสารและบุญสารมักร่วมกันรังแกกุมารอื่นๆ จึงถูกบิดามารดาของกุมารเหล่านั้นทูลฟ้องพระเจ้าพรหมทัต พระเจ้าพรหมทัตจึงเนรเทศสิทธิสารและบุญสารออกจากเมือง ทั้งสองเดินทางมาถึงต้นไทรต้นหนึ่ง เทวดาประจำต้นไทรได้บอกสิทธิสารและบุญสารว่าเมื่อเดินทางไปอีก 1 โยชน์จะพบกวางทองให้ฆ่าเสีย หากผู้ใดกินตาขวาจะได้เป็นจักรพรรดิ หากผู้ใดกินตาซ้ายจะมีแก้ว 7 ประการออกจากปาก สิทธิสารทำตามคำบอกของเทวดาโดยกินตาขวาของกวางทอง ส่วนบุญสารกินตาซ้าย ระหว่างที่เดินทางต่อไป เทวดาประจำต้นไทรอีกต้นหนึ่งได้บอกสิทธิสารและบุญสารว่าเมื่อเดินทางไปอีก 1 โยชน์จะพบสีมาหิน ทางทิศตะวันออกมีสระโบกขรณีอยู่ระหว่างทางสองแพร่ง ทางหนึ่งไปเมืองมิถิลา ทางหนึ่งไปเมืองกุสุมภบุรี ให้อ่านจารึกที่สีมานั้นแล้วเก็บดอกบัวในสระมาบูชาสีมาหิน สิทธิสารทำตามคำบอกของเทวดา และเดินทางไปเมืองมิถิลา  เข้าไปที่ราชอุทยาน ขณะนั้นพระราชาสิ้นพระชนม์ลงโดยไม่มีผู้สืบราชบัลลังก์ เหล่าอำมาตย์จึงปรึกษากันให้ปล่อยราชรถเสี่ยงทายหาผู้เหมาะสมมาเป็นพระราชา ราชรถได้มาหยุดที่มงคลศิลาบัฏที่สิทธิสารนอนอยู่ ปุโรหิตตรวจดูที่เท้าของสิทธิสารแล้วพบว่ามีลักษณะของผู้จะครองทวีปทั้งสี่ จึงเชิญขึ้นราชรถกลับเข้าพระนครและอภิเษกสิทธิสารขึ้นเป็นพระราชา  ถวายพระนามว่าพระจักรพรรดิราชบริบูรณ์ด้วยแก้ว 7 ประการ

ฝ่ายบุญสารเดินทางไปเมืองกุสุมภบุรี*  ได้อภิเษกกับธิดาเจ้าเมือง   เจ้าเมืองอยากได้แก้ว 7 ประการ จึงหลอกให้ไปชมสวนแล้ววางยาพิษบุญสารแต่ก็ไม่ได้แก้ว 7 ประการนั้น  เมื่อบุญสารใกล้ตายมียักษ์ 3 ตนมาพบจะกินบุญสารแต่รุกขเทวดามาห้ามไว้   แล้วใช้ของวิเศษของยักษ์ช่วยชีวิตบุญสารไว้ได้  บุญสารกลับไปหาชายาในเมืองพร้อมด้วยของวิเศษของยักษ์ได้แก่ คนทีน้ำทิพย์ รองเท้าวิเศษ  และหาบเงินหาบทอง  เจ้าเมืองก็ทำอุบายให้บุญสารเหาะไปป่าหิมพานต์เพื่อลวงเอาของวิเศษ  รุกขเทวดามาช่วย  และบอกว่าผลไทรที่กิ่งต่างๆ ถ้ากินแล้วจะทำให้เป็นสัตว์ต่างๆ  กิ่งตะวันตกนั้นถ้ากินแล้วจะกลายเป็นวานร  บุญสารกลับไปหาชายาแล้วนำผลไทรกิ่งตะวันตกไปให้เจ้าเมือง  มเหสี และชาวเมืองกิน ทุกคนจึงกลายเป็นวานร  แล้วพาชายาเหาะไปหาพระสิทธิสารซึ่งเป็นพระจักรพรรดิ  เมื่อพระจักรพรรดิสิ้นพระชนม์  บุญสารก็ได้เป็นจักรพรรดิต่อมา

สุมาลี ลิ้มประเสริฐ , สุมาลี ลิ้มประเสริฐ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)