TLD-003-4536

สีวิราช, พระเจ้า (ชื่อตัวละคร)

สีวิราชชาดก   นิบาตชาดก  

พระเจ้าสีวิราชเป็นตัวละครในเรื่องสีวิราชชาดก วีสตินิบาต  ในนิบาตชาดก  เป็นพระโพธิสัตว์  เป็นโอรสของพระเจ้าสีวิมหาราชแห่งแคว้นสีวิรัฐ*  เมื่อยังเป็นพระกุมารทรงพระนามว่าดิสราชกุมาร*

 ดิสราชกุมารเสด็จไปศึกษาศิลปศาสตร์ที่ตักสิลา เมื่อกลับมาพระบิดาทรงตั้งให้เป็นอุปราช  ครั้นพระบิดาสิ้นพระชนม์  ดิสราชกุมารก็ขึ้นครองราชย์เป็นพระเจ้าสีวิราช  พระองค์ทรงบริจาคทานอยู่เป็นนิจ ทรงปรารภว่าหากผู้ใดมาขอหัวใจ   เนื้อ หรือโลหิต หรือดวงพระเนตร  หรือขอให้พระองค์ไปเป็นทาส  พระองค์ก็จะประทานให้   ท้าวสักกเทวราช (พระอินทร์) ประสงค์จะลองพระทัยพระเจ้าสีวิราช จึงทรงจำแลงกายเป็นพราหมณ์ชราตาบอด มาทูลขอดวงพระเนตรของพระองค์ พระเจ้าสีวิราชทรงให้หมอหลวงปรุงโอสถถวายเพื่อจะให้พระเนตรข้างขวาหลุดออกมา  ซึ่งทำให้พระองค์ทรงทุกข์ทรมานมาก  หมอหลวง อำมาตย์และเหล่านางสนมต่างก็ทูลขอให้ล้มเลิกการควักดวงพระเนตรเสียแต่ก็ไม่เป็นผล  เมื่อพระเนตรหลุดออกมาแล้วก็ประทานแก่พราหมณ์ให้ไปใส่แทนดวงตาที่บอดของพราหมณ์  ต่อมาพระองค์ก็ประทานพระเนตรข้างซ้ายให้แก่พราหมณ์อีก   เมื่อพราหมณ์จำแลงได้ดวงเนตรทั้งสองข้างของพระองค์แล้วก็กลับไป   ต่อมาพระเจ้าสีวิราชทรงดำริว่าราชสมบัติไม่มีประโยชน์สำหรับพระองค์จึงมอบให้เหล่าอำมาตย์เป็นผู้ดูแล  แล้วพระองค์ก็เสด็จออกไปบำเพ็ญธรรมอยู่ที่สระโบกขรณี

ต่อมาท้าวสักกเทวราชประสงค์จะประทานพรแก่พระเจ้าสีวิราช   จึงเสด็จลงมาจากเทวโลก และตรัสถามว่าต้องการพรใด  พระเจ้าสีวิราชตอบว่าอยากสิ้นชีวิตเพราะตามองไม่เห็น  ท้าวสักกเทวราช จึงกล่าวว่าด้วยผลานิสงส์ของพระองค์ที่ประทานพระเนตรทั้งสองข้างให้แก่พราหมณ์จะทำให้จักษุของพระองค์คืนมา  เมื่อพระเจ้าสีวิราชทรงกระทำสัจกิริยาธิษฐาน  พระเนตรก็กลับคืนและกลายเป็นพระเนตรทิพย์สามารถมองเห็นไปไกลได้ร้อยโยชน์  ต่อจากนั้นพระเจ้าสีวิราชก็แสดงธรรมแก่มหาชนเป็นนิจ  เมื่อมหาชนสิ้นชีวิตแล้วก็เกิดในเทวโลก

สายวรุณ น้อยนิมิตร , กุสุมา รักษมณี 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)