TLD-003-4570

สุชาดา 3 (ชื่อตัวละคร)

มณิโจรชาดก   นิบาตชาดก  

สุชาดาเป็นตัวละครในเรื่องมณิโจรชาดก  ทุกนิบาต  ในนิบาตชาดก  เป็นภรรยาของพระโพธิสัตว์

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัต*แห่งเมืองพาราณสี*  พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติในตระกูลคหบดี  บ้านอยู่ใกล้พระนคร  เมื่อเจริญวัยได้ไปสู่ขอนางกุลธิดาผู้หนึ่งมาเป็นภรรยา  นางนั้นชื่อว่าสุชาดา  เป็นผู้มีความงามเป็นเลิศ  อุดมด้วยอิตถีลักษณะคล้ายนางเทพอัปสร  นางตั้งใจปรนนิบัติสามีและพ่อแม่สามีด้วยความเคารพนอบน้อม  จงรักภักดีต่อสามี  ทั้งสองสามีภรรยาจึงรักใคร่กันมาก

วันหนึ่งนางสุชาดาประสงค์จะไปเยี่ยมตระกูลของตนในพระนครพาราณสี  สามีขับระแทะพานางไปในเมือง  ขณะนั้นพระเจ้าพรหมทัตทรงช้างพระที่นั่งเสด็จเลียบพระนคร  เห็นนางสุชาดาลงจากระแทะเดินไปก็ทรงหลงรักสิริโฉมของนางทันที  ทรงสั่งให้อำมาตย์ไปสืบดูและรู้ว่านางมีสามีแล้วคือบุรุษผู้นั่งมาบนระแทะนั้น  แต่พระเจ้าพรหมทัตไม่สามารถอดกลั้นความปฏิพัทธ์ที่มีต่อนางสุชาดาได้เสียแล้ว  จึงดำริจะฆ่าสามีของนางเพื่อให้ได้นางมา

พระเจ้าพรหมทัตทรงสั่งให้ราชบุรุษนำจุฬามณีซึ่งประดับบนพระเกศาไปซ่อนไว้ในระแทะแล้วทรงบอกเสนาอำมาตย์ว่าจุฬามณีของพระองค์หายไป  มีการค้นหากันอลหม่านก็ไม่พบ  พระเจ้าพรหมทัตก็สั่งให้ปิดประตูรอบพระนคร  สั่งให้จับโจรให้ได้  ฝ่ายราชบุรุษผู้นำจุฬามณีไปใส่ในระแทะก็พาราชบุรุษทั้งหลายไปค้นระแทะนั้นหยิบจุฬามณีออกจากที่ซ่อน  แล้วจับสามีนางสุชาดามัดมือไพล่หลัง  เตะต่อยจนบอบช้ำ  นำไปถวายพระเจ้าพรหมทัต  พระเจ้าพรหมทัตตรัสสั่งให้ตัดศีรษะเสียบประจาน

ฝ่ายนางสุชาดาเห็นสามีถูกจับก็ตกใจวิ่งตามไปพลางร้องไห้รำพัน  ขณะนั้นสามีถูกจับให้นอนบนเขียงเตรียมตัดศีรษะ  นางสุชาดาระลึกถึงคุณศีลที่ตนได้สมาทานแล้ว  และนางได้คร่ำครวญประกาศว่าหมู่เทพเจ้าผู้สามารถห้ามปรามขัดขวางพวกคนชั่วที่มักเบียดเบียนผู้มีศีลเห็นจะหมดสิ้นไปจากโลกนี้แล้วจึงได้ปล่อยให้คนบาปมาข่มเหงผู้ไม่มีความผิดเช่นนี้

เมื่อนางสุชาดาผู้บริบูรณ์ด้วยศีลร้องไห้คร่ำครวญอยู่นั้น  ก็ร้อนไปถึงอาสนะของท้าวสักกเทวราช (พระอินทร์)  เมื่อรู้แจ้งถึงสาเหตุแล้วท้าวสักกะจึงลงมาช่วยนางสุชาดาโดยบันดาลให้พระเจ้าพรหมทัตผู้ประพฤติทุจริตตกจากคอช้างทรงลงไปนอนอยู่กลางเขียงแทนสามีของนาง  และบันดาลให้สามีของนางขึ้นไปนั่งบนคอช้างทรงแทน  เปลี่ยนสภาพเป็นสวมเครื่องทรงอันงดงามของกษัตริย์   พอดีกับราชบุรุษทั้งหลายยกพร้าฟันลงตรงพระเศียรพระเจ้าพรหมทัต   ท้าวสักกะสำแดงฤทธิ์ให้มหาชนมองเห็นองค์แล้วทำพิธีราชาภิเษกและตั้งนางสุชาดาให้เป็นอัครมเหสีของพระราชาโพธิสัตว์  เหล่าอำมาตย์ราชเสวกและชาวเมืองเมื่อเห็นท้าวสักกะก็ยินดีที่พระราชาทุศีลสิ้นพระชนม์  ได้พระราชาใหม่ที่ท้าวสักกะประทานให้   ท้าวสักกะสั่งให้ชาวเมืองตั้งอยู่ในศีลธรรมและบอกให้พระราชาโพธิสัตว์บำเพ็ญราชกิจโดยธรรม  ถ้าพระราชาไม่ตั้งอยู่ในธรรม  บ้านเมืองจะลำบาก  ฝนฟ้าไม่ตกต้องตามฤดูกาล  บังเกิดความอดอยาก  มีโรคภัยไข้เจ็บ  ข้าศึกศัตรูมาย่ำยี  นอกจากนั้นยังจะต้องตกนรกอีกด้วย  เมื่อให้โอวาทแล้วท้าวสักกเทวราชก็เสด็จกลับสวรรค์

วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)