TLD-003-4585

สุตโสม 1 (ชื่อตัวละคร)

จุลสุตโสมชาดก   นิบาตชาดก  

สุตโสมเป็นตัวละครในเรื่องจุลสุตโสมชาดก จัตตาฬีสนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นโอรสมีชื่อว่าสุตโสมกุมาร เมื่อเจริญวัยได้ไปศึกษาที่เมืองตักสิลา ครั้นสำเร็จการศึกษาแล้วก็ได้ครองราชย์ต่อจากพระบิดา พระเจ้าสุตโสมแม้จะมีอิสริยยศมาก มีโอรสธิดาหลายองค์ แต่พระองค์ก็ไม่ทรงยินดีกับชีวิตฆราวาส วันหนึ่งทรงเห็นพระเกศาหงอกเส้นหนึ่งก็ตกพระทัยกลัวความชรา ทรงเห็นความไม่เที่ยงของสังขาร และเห็นว่าไม่ควรประมาทอีกต่อไป จึงประชุมเสนาบดีข้าราชการประมาณ 80,000 คน พราหมณ์ประมาณ 60,000 และชาวบ้านชาวเมืองจำนวนมาก แล้วตรัสขอลาผนวชเพราะปรารถนาสวรรค์ มหาชนพากันทูลทัดทาน พระบิดามารดาก็ช่วยอ้อนวอน ไม่อยากให้เสด็จออกผนวช แต่พระสุตโสมโพธิสัตว์ก็ทรงนิ่งเสีย พระมเหสีและเหล่าบาทบริจาริกา 700 นางได้พากันมาร้องไห้คร่ำครวญอยู่แทบพระบาท พระองค์ยังทรงยืนยันว่าจะออกผนวช แล้วมอบราชสมบัติให้พระโสมทัตอนุชา

พระสุตโสมโพธิสัตว์ทรงตัดพระเมาลีด้วยพระแสงขรรค์ แล้วทรงกาสาวพัสตร์ห้อยบาตรดินที่พระอังสาด้านซ้ายเสด็จจากปราสาทออกไปที่ถนน ไม่มีใครจำพระองค์ได้ มหาชนเมื่อทราบข่าวต่างพากันละทรัพย์สมบัติบ้านเรือนของตน พาบุตรธิดาตามพระโพธิสัตว์มุ่งไปสู่ป่าหิมพานต์ จนดูเหมือนพระนครจะว่างเปล่า พระอินทร์สั่งพระวิสสุกรรมให้นิรมิตอาศรมยาว 3 โยชน์ กว้าง 5 โยชน์ไว้ให้ พระโพธิสัตว์เสด็จมาถึงอาศรมนั้น ทรงผนวชเองก่อนแล้วทรงบวชให้มหาชนทั้งหลายเป็นฤๅษี ฤๅษีเหล่านั้นก็ปฏิบัติตามโอวาทของสุตโสมฤๅษี เมื่อสิ้นชีพก็ไปเกิดในพรหมโลก

วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)