TLD-003-4645

สุปัตตราช, พญา (ชื่อตัวละคร)

สุปัตตชาดก   ปัญญาสชาดก  

พญาสุปัตตราชเป็นตัวละครในเรื่องสุปัตตชาดก ติกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์ เป็นกา มีมเหสีชื่อสุปัสสา*

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัต*แห่งเมืองพาราณสี* พญาสุปัตตราชมีบริวารมากถึง 80,000 ตัว เสนาบดีของพญาสุปัตตราชชื่อสุมุขอำมาตย์* วันหนึ่งนางพญาสุปัสสาออกไปหาอาหารพร้อมพญากา ไปเกาะอยู่ที่หลังคาโรงครัวของพระเจ้ากรุงพาราณสี ได้เห็นและได้กลิ่นเครื่องเสวยซึ่งประกอบด้วยเนื้อปลา ก็อยากกินเป็นอย่างยิ่ง

วันต่อมานางไม่ยอมออกไปหาอาหาร อ้างว่าแพ้ท้องอยากกินเครื่องเสวย ถ้าไม่ได้สมปรารถนาคงต้องตาย สุมุขอำมาตย์เห็นพญากาเศร้าโศกก็ถามแล้วอาสาไปนำอาหารมาถวายพระมเหสี กาสุมุขอำมาตย์แบ่งฝูงกาเป็นพวกๆ แล้วบินไปเกาะหลังคาครัวหลวง คอยทีเข้าปล้นชิงอาหารจากพ่อครัว เมื่อคนเชิญเครื่องหาบเครื่องเสวยออกมากลางลาน สุขมุขอำมาตย์ก็เข้าทำร้าย พระราชาอยู่ที่พระแกลทรงมองเห็นก็ร้องสั่งให้ทิ้งหาบลงและจับกาตัวนั้นให้ได้ คนเชิญเครื่องก็ทำตาม กาตัวอื่นๆ พากันลงกินอาหารจนอิ่มแล้วคาบส่วนที่จะถวายพญากาสุปัตตราชโพธิสัตว์บินไป

เมื่อพระนางสุปัสสาได้เสวยแล้วก็สุขสำราญใจ กาสุมุขอำมาตย์ถูกคนครัวจับมาถวายพระเจ้าพาราณสี ก็ทูลอธิบายว่าตนยอมสละชีวิตแลกกับกระยาหารเพื่อสนองคุณเจ้านายคือนางพญากาซึ่งไม่สบายเพราะแพ้ท้อง พระราชาได้ฟังก็พอพระทัย และเมื่อได้ฟังธรรมจากกาสุมุขอำมาตย์แล้ว ทรงบูชาด้วยเศวตฉัตร กาสุมุขอำมาตย์รับไว้แล้วถวายคืน พระเจ้าพาราณสีให้ไปเชิญพญากาสุปัตตราชโพธิสัตว์มาแสดงธรรมเทศนา ทรงเลื่อมใสประทานเครื่องคาวหวานส่วนพระองค์ให้พญากาและนางกาสุปัสสา ฝูงกาทั้งหลายได้รับข้าวสุกข้าวสารวันละทะนาน พระเจ้าพาราณสีทรงรักษาศีล 5 แล้วทรงให้อภัยทานแก่สรรพสัตว์ทั้งหลายทั่วแผ่นดิน

สายวรุณ น้อยนิมิตร , วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)