TLD-003-4648

สุปารก (ชื่อตัวละคร)

สุปารกชาดก   นิบาตชาดก  

สุปารกเป็นตัวละครในเรื่องสุปารกชาดก เอกาทสกนิบาต ในนิบาตชาดก  เป็นพระโพธิสัตว์

ในสมัยพระเจ้ากุรุราช*แห่งกุรุรัฐนคร*   พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นบุตรของต้นหน (ผู้บังคับบัญชาการเดินเรือและการงานในเรือ) ได้ชื่อว่าสุปารกกุมาร

เมื่อสุปารกกุมารอายุได้ 16 ปีก็สำเร็จการศึกษาวิชาต้นหน  ครั้นบิดาสิ้นชีวิตได้เป็นนายต้นหนใหญ่แทน  สุปารกเป็นคนมีความรู้และรอบคอบมาก  เรือที่มีสุปารกเป็นต้นหนไม่เคยอับปาง    ต่อมาสุปารกตาบอดสนิททั้งสองข้างเพราะถูกน้ำเค็ม  ไม่อาจทำหน้าที่ต้นหนได้  จึงไปรับราชการอยู่กับพระราชาในตำแหน่งเจ้าพนักงานตีราคาวัตถุอันมีค่า เช่น  ช้างแก้ว  แก้วมณี  ผ้ารัตกัมพล  เป็นต้น  ครั้งใดที่มีผู้นำของมีค่าที่ตนคิดว่าเป็นมงคลมาถวาย  พระราชาก็จะมีรับสั่งให้นำของมีค่าเหล่านั้นไปให้สุปารกตรวจสอบ  เมื่อสุปารกลูบคลำสิ่งนั้น ๆ แล้ว  ก็สามารถวิจารณ์ข้อตำหนิอันไม่เป็นมงคลได้อย่างถูกต้องทุกครั้ง  แต่ละครั้งพระราชาจะประทานรางวัลให้เพียง 8 กหาปณะ  สุปารกเห็นว่ารางวัลน้อยนิดเพียงเท่านี้ไม่เหมาะสมแก่ตนจึงกลับไปอยู่ที่ตำบลท่าเรือดังเดิม

ต่อมาเหล่าพ่อค้าพากันไปอ้อนวอนเชิญให้สุปารกทำหน้าที่เป็นต้นหนเรือกำปั่นของพวกตน  สุปารกใจอ่อนยอมรับคำเชิญ  เรือเดินทางไปในมหาสมุทรโดยสวัสดิภาพเป็นเวลา 4 เดือน  ผ่านมหาสมุทรต่าง ๆ   เช่น  มหาสมุทรอุระมาลีซึ่งมีปลามีทรวงอกและมีจมูกคล้ายมนุษย์และมีเพชรเกิดขึ้นในมหาสมุทรนี้  มหาสมุทรอัคคิมาลีซึ่งมีน้ำเป็นประกายราวกับดวงอาทิตย์ที่เปล่งรัศมีในเวลาเที่ยงวันและมีทองคำเกิดขึ้นในมหาสมุทรนี้  ฯลฯ   สุปารกก็ให้ใช้ตาข่ายหย่อนลงไปในน้ำคล้ายกับวิธีจับปลากวาดเอาของมีค่าเหล่านั้นขึ้นเรือมาพอประมาณ  แล้วให้ทิ้งของมีค่าน้อยในเรือลงไปในมหาสมุทร

ครั้นเดินทางมาถึงมหาสมุทรที่ชื่อพลวามุข  ซึ่งน้ำทะเลปั่นป่วน  ระลอกคลื่นซัดรุนแรงเสียงดังสะท้านราวกับทะเลบ้า  สุปารกบอกแก่พ่อค้าว่า  เรือกำปั่นลำใดมาถึงมหาสมุทรนี้จะอับปางทุกลำ  ผู้คนในเรือ 700 คนรู้ต่างก็พากันกลัวตาย  ร้องไห้คร่ำครวญเหมือนสัตว์ที่ตกอยู่ในนรกอเวจี  สุปารกจึงคิดจะช่วยให้ทุกคนพ้นภัย  ด้วยอำนาจแห่งสัตยาธิษฐานและอำนาจแห่งเบญจศีลที่สุปารกยึดมั่นทำให้เรือสามารถแล่นกลับไปถึงท่าเรือมรุกัจฉะได้ภายในเวลาวันเดียว  สุปารกแบ่งแก้วมณีที่ได้มาแก่บรรดาพ่อค้าโดยทั่วหน้า  พร้อมทั้งสั่งสอนให้รู้จักพอเพียงมิให้นำเรือออกมหาสมุทรอีก  ส่วนสุปารกก็บำเพ็ญบุญทำทานจนสิ้นชีวิต  แล้วไปเกิดในเทวโลก

ยุพร แสงทักษิณ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)