สุมาเอี๋ยนเป็นตัวละครในเรื่องสามก๊ก (จีนกลางเรียกว่าซือหม่าเอี๋ยน) เป็นบุตรคนโตของสุมาเจียว* มีน้องชายชื่อสุมาฮิว* สุมาสู*ไม่มีบุตรชายจึงรับสุมาฮิวเป็นบุตรสืบสกุล สุมาเอี๋ยนมีลักษณะเป็นผู้มีวาสนา ผมยาวถึงเท้า มือขาว ฟันขาว

เดิมสุมาเจียวคิดตั้งสุมาฮิวเป็นชีจู๊คือผู้สืบตำแหน่งแต่พวกขุนนางคัดค้าน สุมาเอี๋ยนจึงได้เป็นจิ๋นอ๋องสืบต่อจากบิดา ต่อมาก็ปลดพระเจ้าโจฮวน*เป็นตันลิวอ๋องแล้วสุมาเอี๋ยนตั้งตนเป็นปฐมกษัตริย์ราชวงศ์ไต้จิ้น ตั้งเอียวเก๋า*เป็นเจ้าเมืองซงหยง 1*คอยรับศึกง่อก๊ก* เอียวเก๋ารู้ว่าพระเจ้าซุนโฮ*แห่งง่อก๊กโหดร้ายชอบตัดจมูกควักลูกตาคน และปลดลกข้อง*แม่ทัพผู้เข้มแข็งจึงขอยกทัพไปตีง่อก๊กแต่สุมาเอี๋ยนไม่อนุญาต เมื่อเอียวเก๋าป่วยตาย สุมาเอี๋ยนตั้งเตาอี้*เป็นเจ้าเมืองซงหยงข้าหลวงมณฑลเกงจิ๋ว*แทน ต่อมาเตาอี้รู้ข่าวว่าลกข้องและเต็งฮอง*ถึงแก่กรรม ง่อก๊กไม่มีทหารดีจึงอาสายกทัพไปตีกังตั๋ง* สุมาเอี๋ยนให้ส่งทัพไปหลายทางแต่เตาอี้เป็นผู้บังคับบัญชาทุกหมวดทุกกอง ทางง่อก๊กใช้โซ่เหล็กและขวากเหล็กขวางเรือข้าศึก องโยย*กองหน้าของจิ้นก๊ก*คิดวิธีทำลายโซ่และขวากเหล็กบุกข้ามไปฝั่งกังตั๋งได้ ง่อก๊กพ่าย พระเจ้าซุนโฮจึงยอมสวามิภักดิ์ สามก๊กจึงกลับรวมเป็นประเทศเดียวกัน