สุเมธดาบสเป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นฤๅษีมีฤทธิ์ อาศัยอยู่ที่ป่าหิมพานต์* เป็นอาจารย์ของไมยราพ* และเป็นผู้ทำพิธีถอดดวงใจ*ให้ไมยราพ
หลังจากไมยราพไปขอเรียนวิชากับพระสุเมธดาบส พระสุเมธดาบสได้สอนวิชาสะกดทัพ วิชาล่องหนและวิชาที่ทำให้ร่างกายอยู่ยงคงกระพัน เมื่อเห็นว่าไมยราพเรียนสำเร็จแล้วก็ทำพิธีถอดดวงใจให้ไมยราพ ครั้นทำพิธีครบ 15 วัน ดวงจิตของไมยราพก็กลายเป็นแมลงภู่บินออกจากปากของไมยราพ พระดาบสสั่งไมยราพให้เอาดวงจิตไปไว้ที่เขาตรีกูฏ* ไมยราพลาพระสุเมธดาบสเอาดวงจิตไปซ่อนไว้ตามคำแนะนำของพระอาจารย์แล้วก็กลับไปยังเมืองบาดาล*
นามานุกรม