TLD-003-4721

สุรูปราช, พระเจ้า (ชื่อตัวละคร)

สุรูปชาดก   ปัญญาสชาดก  

พระเจ้าสุรูปราชเป็นตัวละครในเรื่องสุรูปชาดก ในปัญญาสชาดก  เป็นพระโพธิสัตว์  ครองเมืองอินทปัตถนคร* มีมเหสีชื่อสุนทรีราชเทวี*

พระเจ้าสุรูปราชเป็นผู้มั่นคงในศีลธรรม และเห็นว่าสังขารนี้ไม่เที่ยง จึงปรารถนาที่จะได้สดับธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่อำมาตย์ทูลว่ากัลป์นี้ไม่มีพระสัมมาสัมพุทธเจ้าบังเกิด แต่พระเจ้าสุรูปราชก็ยังมุ่งมั่นที่จะสดับธรรมให้ได้สักครั้ง จึงให้ราชบุรุษนำทอง 1,000 ตำลึงบรรทุกบนหลังช้างป่าวประกาศว่าหากผู้ใดกล่าวธรรมได้ จะมอบทอง ผอบแก้ว และช้างให้ ราชบุรุษประกาศผ่านไป 7 วัน  7 เดือน 7 ปี ก็ยังไม่พบผู้กล่าวธรรมได้ พระเจ้าสุรูปราชโทมนัสมาก จึงรำพึงว่าถ้าตนมีบุญขอให้ได้พบผู้แสดงธรรมได้ แม้จะต้องแลกด้วยทรัพย์ ภรรยาหรือบุตรก็ตาม คำกล่าวของพระเจ้าสุรูปราชทำให้ปฐพีและมหาสมุทรไหวสะเทือน เขาพระสุเมรุโอนน้อมมาเบื้องหน้าอินทปัตถนคร ฝนลูกเห็บตกลงมาพร้อมกับฟ้าแลบทั้งที่ไม่ใช่ฤดูกาล เทวดากล่าวสาธุการ อาสน์ของพระอินทร์ร้อน พระอินทร์รู้เหตุแล้วก็ต้องการทดสอบความมุ่งมั่นของพระเจ้าสุรูปราช จึงเนรมิตกายเป็นยักษ์ที่รูปร่างน่ากลัวมาอ้างว่าเป็นผู้แสดงธรรมได้ พระเจ้าสุรูปราชปีติอย่างยิ่งที่ความปรารถนาของตนจะสำเร็จ แต่ยักษ์แปลงอ้างว่าตนกำลังหิวโหยขอกินอาหารก่อน พระเจ้าสุรูปราชให้นำกระยาหารของพระองค์ให้ยักษ์ แต่ยักษ์แปลงปฏิเสธโดยกล่าวว่าอาหารของตนต้องเป็นเนื้อและโลหิตของมนุษย์เท่านั้น พระเจ้าสุรูปราชกล่าวว่าเมื่อได้สดับธรรมแล้วจะมอบร่างกายของตนให้

นางสุนทรีราชเทวีได้ยินจึงขอสละร่างกายของตนแทน พระเจ้าสุรูปราชจึงมอบนางให้ยักษ์แปลง โดยกล่าวว่าพระองค์รักธรรมยิ่งกว่าภรรยาจึงยอมมอบภรรยานี้เพื่อประโยชน์แก่การฟังธรรม ยักษ์แปลงใช้ฤทธิ์กำบังกายเสมือนได้กินนางสุนทรีราชเทวีแล้ว แต่ยักษ์แปลงอ้างว่ายังไม่อิ่มจึงขอกินเนื้อราชกุมาร สุนทรกุมาร*ได้ยินคำของยักษ์แปลงจึงทูลขอให้มอบร่างกายของตนแก่ยักษ์ พระเจ้าสุรูปราชได้ตั้งจิตอธิษฐานว่าการทำบุตรทานของพระองค์นี้ ไม่ได้ปรารถนาสมบัติใดๆ แต่ขอให้ได้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคต ยักษ์แปลงรับสุนทรกุมารแล้วทำประหนึ่งว่าได้เคี้ยวกินแล้ว และอ้างว่ายังไม่อิ่ม พระเจ้าสุรูปราชจึงขอสดับธรรมก่อนแล้วจะมอบร่างกายของพระองค์ให้ยักษ์ ยักษ์แปลงจึงได้แสดงธรรมว่าบุคคลที่พ้นจากความรัก ตัณหา ความยินดี และความใคร่แล้ว บุคคลนั้นย่อมพ้นจากความเศร้าโศกและความกลัว

พระเจ้าสุรูปราชได้สดับธรรมแล้วปีติยินดียิ่ง และคิดว่าการบริจาคภรรยา บุตรและตนเองเป็นเพียงการถ่มก้อนเขฬะเท่านั้นเมื่อเทียบกับการได้ฟังธรรมดังกล่าว ยักษ์แปลงได้เห็นความรักพระธรรมเหนือสิ่งอื่นใดของพระเจ้าสุรูปราชแล้ว จึงคืนพระเทวีและราชกุมารแก่พระเจ้าสุรูปราช พร้อมทั้งคืนร่างเป็นพระอินทร์กล่าวสรรเสริญพระเจ้าสุรูปราชที่มุ่งมั่นในธรรม พระเจ้าสุรูปราชได้สร้างกุศลกรรมต่อมาอย่างสม่ำเสมอ ครั้นสิ้นอายุจึงไปเกิดบนสวรรค์

สุมาลี ลิ้มประเสริฐ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)