TLD-003-4725

สุวรรณกักกฏกะ (ชื่อตัวละคร)

สุวรรณกักกฏกชาดก   นิบาตชาดก  

สุวรรณกักกฏกะหรือปูทองเป็นตัวละครในเรื่องสุวรรณกักกฏกชาดก ฉักกนิบาต ในนิบาตชาดก

ในหมู่บ้านหลินทยะ* เมืองราชคฤห์* พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพราหมณ์ในตระกูลกาสิก วันหนึ่งเมื่อออกไปนาพร้อมคนทั้งหลาย พราหมณ์โพธิสัตว์ลงไปล้างหน้าในบึงใหญ่ พบปูตัวหนึ่งมีลักษณะงดงามสีสันดุจทองคำก็นำปูนั้นใส่ในผ้าห่มและพาไปนาด้วย เมื่อจะกลับก็พาปูไปไว้ในบึง ทำเช่นนี้ทุกครั้งที่ออกไปนาจนทั้งสองคุ้นเคยกัน

ครั้งนั้นนางกาตัวหนึ่งอาศัยอยู่บนต้นตาลที่ปลายนา เห็นนัยน์ตาของพราหมณ์โพธิสัตว์หมดจดผิดกับคนสามัญก็ปรารถนาจะเคี้ยวกิน จึงบอกกาผู้เป็นสามีให้ไปผูกมิตรกับงูเห่าซึ่งอยู่ที่จอมปลวกเพื่อให้กัดพราหมณ์ เมื่อตายแล้วให้ควักนัยน์ตามาให้นาง กาไปดูแลงูเห่าทุกวันจนงูตกลงจะช่วย วันหนึ่งงูไปแอบรออยู่ในกอหญ้าที่คันนา เมื่อพราหมณ์ลงไปในบึงนำปูทองใส่ผ้าห่มแล้วเดินไปนา งูเลื้อยไปกัดพราหมณ์ที่น่อง พราหมณ์ล้มลง กาซึ่งแอบอยู่จะเข้าจิกนัยน์ตาพราหมณ์แต่ปูคลานออกจากผ้าห่มใช้ก้ามหนีบคอกาไว้ กาเรียกหางู เมื่องูมาถึงก็แผ่พังพานใกล้ปู ปูจึงหนีบคองูไว้ด้วยก้ามอีกข้างหนึ่ง งูคิดจะลวงปูให้ปล่อยตนและกาโดยบอกว่าจะดูดพิษออกจากพราหมณ์ให้ ปูรู้ทันว่าสัตว์ทั้งสองคิดหนี จึงคลายก้ามพอให้งูอ้าปากดูดพิษได้ เมื่อพราหมณ์โพธิสัตว์ไม่มีพิษงูในร่างแล้วก็กลับฟื้นยืนขึ้นได้ ปูคิดว่าถ้างูและกายังไม่ตาย พราหมณ์ผู้เป็นสหายของตนจะไม่ปลอดภัยจึงหนีบหัวสัตว์ทั้งสองสิ้นชีวิต นางกาเห็นดังนั้นก็หนีไป พราหมณ์นำซากงูไปทิ้งที่จอมปลวกและนำปูทองไปปล่อยลงในบึง นับแต่นั้นพราหมณ์และปูทองก็สนิทสนมกันยิ่งกว่าเดิม

สายวรุณ น้อยนิมิตร , เสาวณิต วิงวอน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)