TLD-003-4727

สุวรรณกัจฉป 2 (ชื่อตัวละคร)

สุวรรณกัจฉปชาดก 2   ปัญญาสชาดก  

สุวรรณกัจฉปเป็นตัวละครในเรื่องสุวรรณกัจฉปชาดก ในปัญญาสชาดก เป็นเต่าทองพระโพธิสัตว์ 

สุวรรณกัจฉปเป็นพระโพธิสัตว์จึงมีความพิเศษต่างกับเต่าทั่วไป คือนอกจากจะมีรูปพรรณเป็นสีทองแล้ว ยังรอบรู้เกี่ยวกับดาวนักษัตรและพูดภาษามนุษย์ได้ด้วย ใกล้บริเวณที่เต่าทองอาศัย มีตายายคู่หนึ่งไม่มีลูกจึงคิดว่าหากไม่ได้ลูกมนุษย์ก็จะรับลูกสัตว์เดรัจฉานมาเป็นลูกบุญธรรม ครั้นตาได้พบเต่าทองจึงนำมาเลี้ยงไว้อย่างดี เต่าทองได้ทำประโยชน์สุขให้ตายายเป็นนิตย์ เมื่อครั้งจะเกิดน้ำท่วมใหญ่ เต่าทองได้เห็นอุทกนักษัตรจึงได้เตือนตายายให้เตรียมทำแพไว้ ตายายจึงรอดชีวิตทั้งยังได้ช่วยชีวิตเสือ งูเห่า ลิง และอำมาตย์ให้อาศัยบนแพด้วย โดยเต่าทองเป็นผู้รักษาเชือกผูกแพอยู่ในน้ำ เมื่อเต่าทองเห็นเหล่าผู้มาอาศัยบนแพก็กล่าวว่าสัตว์ทั้งหลายนั้นเป็นผู้ซื่อสัตย์ แต่อำมาตย์จะนำความเดือดร้อนมาให้ภายหลัง

คำเตือนของเต่าทองเป็นความจริง เพราะเมื่อเกิดทุพภิกขภัย อำมาตย์ได้กลับมาขออาศัยตายายอีก และเห็นตายายใช้เตียบทองของพระราชาที่เสือนำมาให้หลังจากกัดกินราชบุรุษที่เชิญกระยาหารเมื่อครั้งพระราชาประพาสป่า แต่อำมาตย์กลับไปทูลว่าตายายฆ่าราชบุรุษแล้วชิงเตียบทอง พระราชาจึงสั่งจำคุกตายาย งูเห่าได้ช่วยเหลือตายายด้วยการพ่นพิษใส่พระเนตรของพระธิดาและมอบยาถอนพิษไว้ให้ตายาย เมื่อพระราชาประกาศหาคนรักษาพระธิดา ตายายอาสารักษาพระธิดาจนหายเป็นปกติ พระราชาไต่ถามเรื่องราวของตายาย ตายายจึงทูลพระราชาถึงความจริงทั้งหมด พระราชาได้ประทานรางวัลและตั้งตาให้เป็นบุญกเสนาบดีของเมืองพาราณสี และปลดอำมาตย์เป็นทาส ส่วนเต่าทองได้ลาตายายกลับไปอยู่ป่าตามเดิม  ก่อนไปได้ให้โอวาทตายายว่าให้หมั่นทำทานและรักษาศีลอยู่เสมอ

ฝ่ายพระอินทร์เห็นว่าเต่าทองทำความดีไว้มากแต่มหาชนยังไม่ได้รับรู้ จึงคิดช่วยให้เต่าทองได้ทำความดีให้ปรากฏแก่มหาชน โดยเสด็จมายามเที่ยงคืนแล้วถามปัญหาพระราชา 5 ข้อ ซึ่งเป็นปัญหาที่ไม่มีผู้ใดตอบได้ แต่เต่าทองสามารถไขปัญหาได้ทุกข้อ ปัญหาทั้ง 5 ข้อนี้ล้วนเปิดโอกาสให้เต่าทองได้ตักเตือนชาวเมืองว่าไม่ว่าจะอยู่ในฐานะใด หรือวัยใดอย่าได้ประมาทในการประพฤติตน ทุกคนควรหมั่นทำทานและรักษาศีลเพื่อจะได้ไปเกิดบนสวรรค์และกลับมาเกิดเป็นมนุษย์ที่บริบูรณ์

สุมาลี ลิ้มประเสริฐ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)