TLD-003-4745

สุวรรณมณี (ชื่อตัวละคร)

นกกระจาบกลอนสวด  

สุวรรณมณีเป็นตัวละครในเรื่องนกกระจาบกลอนสวด สำนวนที่ 2 เป็นธิดาท้าวพิทูรราช*กษัตริย์เมืองพิไชยนคร*กับนางอุบลมาลี*

นางสุวรรณมณีไม่ยอมพูดกับชายใดเลย เนื่องจากชาติก่อนนางเกิดเป็นแม่นกกระจาบ* ซึ่งโกรธพ่อนกกระจาบ* มากเพราะเข้าใจผิดว่าพ่อนกไปหลงนางนกอื่น จึงกลับมาไม่ทันช่วยลูกให้รอดพ้นจากไฟไหม้ตาย นางนกจึงอธิษฐานว่าถ้าเกิดใหม่จะไม่พูดกับชายคนใด ต่อมาพระไชยบัณฑิต* ซึ่งมีวิชาถอดหัวใจได้เดินทางมาถึงเมืองนี้ ได้รู้ข่าวนางจึงอาสาที่จะทำให้นางพูดกับผู้ชายให้ได้ โดยถอดหัวใจพี่เลี้ยงไว้ที่พระเขนยแล้วเล่านิทานให้หัวใจพี่เลี้ยงที่พระเขนยฟังเกี่ยวกับหญิง 4 คน ได้แก่ หญิงที่กระเดียดหม้อน้ำแล้วน้ำหกใส่ทำให้ผิวนางหมองช้ำ หญิงที่ได้ยินเสียงกลองซึ่งทำให้ผิวนางหมองช้ำ หญิงที่ต้องแสงอาทิตย์จนทำให้ผิวนางหมองช้ำ และหญิงที่แสงจันทร์ทำให้ผิวนางหมองช้ำ เมื่อเล่าจบพระไชยบัณฑิตถามหัวใจพี่เลี้ยงที่พระเขนยว่าผิวของหญิงคนใดอ่อนที่สุด พี่เลี้ยงตอบว่านางที่น้ำหกใส่มีผิวอ่อนที่สุด แต่นางสุวรรณมณีค้านว่า นางที่ผิวอ่อนที่สุดคือนางที่ถูกแสงจันทร์ นางจึงได้อภิเษกกับพระไชยบัณฑิต แล้วทั้งสองพระองค์และพี่เลี้ยงก็เดินทางกลับไปเยี่ยมท้าวมัททราช*และนางเกสร* ราวครึ่งปีก็ต้องเดินทางกลับเมืองพิไชยนครเพราะท้าวพิทูรราชประชวร

ลักษณา โตวิวัฒน์ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)