TLD-003-4762

สุวราช, พญา (ชื่อตัวละคร)

มหาสุวราชชาดก   นิบาตชาดก  

พญาสุวราชเป็นตัวละครในเรื่องมหาสุวราชชาดก นวกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์ เป็นพญานกแขกเต้าอยู่ในป่า

พญาสุวราชอาศัยอยู่ที่ป่าดงไม้มะเดื่อซึ่งอยู่ใกล้ฝั่งคงคา ณ ป่าหิมพานต์กับบริวารหลายแสนตัว นกแขกเต้าทั้งหลายได้อาศัยร่มเงาและกินผลมะเดื่อเป็นอาหาร ต่อมาผลมะเดื่อหมดไป แต่พญาสุวราชก็ไม่ย้ายถิ่นที่อยู่ไปที่อื่น ยังคงกินหน่อ ใบ เปลือก ฯลฯ ของมะเดื่อต้นนั้นแทนด้วยความมักน้อย ร้อนถึงท้าวสักกเทวราช (พระอินทร์) เมื่อรู้เรื่องก็คิดจะลองใจพญาสุวราชโดยเนรมิตให้ต้นมะเดื่อเหลืออยู่แต่ตอแห้งกรอบฉีกแยกออกเป็นช่อง เมื่อถูกลมพัดก็เป็นผงร่วงออกมาตามช่อง พญาสุวราชก็จิกกินผงเหล่านั้นเป็นอาหาร แล้วยังคงเกาะอยู่ที่ตอต้นมะเดื่อนั้น

ท้าวสักกเทวราชประจักษ์แจ้งถึงความมักน้อยของพญาสุวราชก็ปรารถนาให้พญานกแสดงคุณแห่งมิตตธรรม แล้วจะประทานพรให้ต้นมะเดื่อกลับมีผลอุดมสมบูรณ์ จึงจำแลงองค์เป็นหงส์ลงมาสนทนากับพญาสุวราช พร้อมทั้งแสร้งแนะให้พญาสุวราชย้ายถิ่นที่อยู่ แต่พญานกไม่ยอมย้ายไปเพราะต้นมะเดื่อเปรียบเหมือนญาติมิตรที่เคยอยู่ร่วมกัน และมีบุญคุณต่อตน เมื่อผู้มีบุญคุณตกยาก จึงมิควรละทิ้งไป ท้าวสักกเทวราชได้ฟังดังนั้นก็กลายร่างจากหงส์แล้วทรงวักน้ำในแม่น้ำคงคาประพรมต้นมะเดื่อ ทันใดต้นมะเดื่อก็ผลิดอกออกผลงดงามดังเดิม

ยุพร แสงทักษิณ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)