TLD-003-4769

สุสีมะ (ชื่อตัวละคร)

สุสีมชาดก   นิบาตชาดก  

สุสีมะเป็นตัวละครในเรื่องสุสีมชาดก  สัตตกนิบาต  ในนิบาตชาดก  เป็นพระโพธิสัตว์

พระเจ้าพรหมทัตแห่งเมืองพาราณสีมีโอรสนามว่าพรหมทัตกุมาร*  พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นสุสีมกุมารบุตรปุโรหิตของพระเจ้าพรหมทัต   สุสีมะเกิดวันเดียวกับพรหมทัตกุมาร  พระเจ้าพาราณสีจึงให้ปุโรหิตนำสุสีมะมาถวายและทรงเลี้ยงดูคู่กันกับโอรส  ทั้งสองได้ไปศึกษาศิลปวิทยาที่เมืองตักสิลา  ครั้นสำเร็จแล้วก็กลับมายังพาราณสี  พรหมทัตกุมารได้เป็นอุปราชและโปรดปรานสุสีมะมาก ทั้งสรง เสวย และบรรทมร่วมกับสุสีมะเสมอ  เมื่อพระเจ้าพรหมทัตสิ้นพระชนม์แล้ว  พรหมทัตกุมารได้ครองราชย์เป็นพระเจ้าพาราณสีแทนและตั้งสุสีมะเป็นปุโรหิต

วันหนึ่งพระองค์ทรงให้ราชบุรุษตกแต่งพระนครแล้วแต่งพระองค์งดงามประทับพระคชาธาร  โปรดให้สุสีมะนั่งท้ายแล้วกระทำประทักษิณรอบพระนคร   พระมารดาของพระเจ้าพาราณสีประทับที่สีหบัญชร  ทอดพระเนตรเห็นสุสีมปุโรหิตก็มีจิตปฏิพัทธ์ เสด็จเข้าห้องบรรทมและไม่เสวยกระยาหาร  พระเจ้าพาราณสีเห็นอาการก็ตรัสถาม  พระมารดาละอายพระทัยจึงไม่ทรงตอบ  พระเจ้าพาราณสีจึงให้อัครมเหสีของพระองค์ไปทูลถามบ้าง  เมื่อได้ความแล้วพระองค์รับสั่งให้สุสีมปุโรหิตมาเฝ้าแล้วจะตั้งให้เป็นพระราชา  พระมารดาจะได้เป็นอัครมเหสี  ส่วนพระองค์จะดำรงตำแหน่งอุปราช   ครั้งแรกสุสีมะไม่รับแต่พระเจ้าพาราณสีอ้อนวอนอยู่หลายครั้งจึงยอมทำตาม

ต่อมาพระเจ้าสุสีมะทรงเบื่อหน่ายในการเป็นฆราวาส มีพระทัยน้อมนำไปในทางบรรพชาและพอพระทัยที่จะอยู่พระองค์เดียวเสมอ  พระอัครมเหสีเห็นดังนั้นก็ดำริว่าพระราชายังหนุ่มอยู่  ส่วนพระนางแก่แล้วและมีเกศาหงอกจึงคิดจะลวงว่าพระราชามีเกศาหงอกเช่นกัน  เพราะถ้าพระราชารู้สึกพระองค์ว่ามีวัยทันกันจะได้พอพระทัยที่จะอยู่ร่วมกับพระนาง   วันหนึ่งเมื่อพระอัครมเหสีแต่งเกศาให้พระราชาก็ถอนเกศาที่หงอกของพระนางมาวางบนหัตถ์ของพระราชาและลวงว่าเป็นเกศาของพระราชาเอง  พระเจ้าพาราณสีสะดุ้งพระทัย  ทรงเห็นว่าเป็นเวลาสมควรแก่การละกามารมณ์ไปประพฤติพรหมจรรย์ยังป่าหิมพานต์   พระอัครมเหสีเห็นผิดจากประสงค์จึงทูลความจริงแต่พระเจ้าพาราณสีไม่ยินดีในเพศฆราวาสเสียแล้ว  ทรงมอบราชสมบัติให้อุปราช  ทรงบรรพชาเป็นดาบสเจริญอภิญญาอย่างมั่นคง  ครั้นสิ้นชีวิตแล้วก็ไปบังเกิดในพรหมโลก

สายวรุณ น้อยนิมิตร 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)