TLD-003-4770

สุหณุ (ชื่อตัวละคร)

สุหณุชาดก   นิบาตชาดก  

สุหณุเป็นตัวละครในเรื่องสุหณุชาดก ทุกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นม้า

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัต*แห่งเมืองพาราณสี* พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นอำมาตย์ผู้สำเร็จราชการ ทำหน้าที่สอนอรรถธรรมแก่พระราชา พระเจ้าพรหมทัตเป็นผู้มีมัจฉริยะ (ความตระหนี่) และค่อนข้างโลภ ครั้งนั้นมีพ่อค้านำม้า 500 ตัวมาขายในกรุงพาราณสี ตามปกติอำมาตย์ผู้สำเร็จราชการเคยเป็นผู้จัดซื้อม้าในราคาตามสมควร พระเจ้าพรหมทัตทรงเห็นเป็นการสิ้นเปลืองจึงให้อำมาตย์อื่นตีราคาม้าแทน พระองค์มีม้าเกเรและดุร้ายตัวหนึ่งชื่อมหาโสณะ* ทรงสั่งอำมาตย์ให้ปล่อยมหาโสณะออกไปไล่ขบกัดม้าในฝูงทั้ง 500 ตัวนั้นให้บาดเจ็บ แล้วกดราคาซื้อลง อำมาตย์ก็ทำตามนั้น พวกพ่อค้าเสียใจพากันไปเล่าให้อำมาตย์โพธิสัตว์ฟัง อำมาตย์โพธิสัตว์ถามว่าพ่อค้ามีม้าเกเรเช่นนี้อยู่ในเมืองบ้างหรือไม่ พ่อค้าตอบว่ามีอยู่ตัวหนึ่งชื่อสุหณุ อำมาตย์โพธิสัตว์สั่งว่าเมื่อพ่อค้ามาคราวหน้าให้นำม้าสุหณุมาด้วย

หลายวันต่อมาพ่อค้านำม้ามาขายอีก พระเจ้าพรหมทัตรู้ข่าวก็ให้ปล่อยม้ามหาโสณะ ส่วนพระองค์ทอดพระเนตรอยู่ที่สีหบัญชร พ่อค้าม้าเห็นม้ามหาโสณะวิ่งมาก็รีบปล่อยม้าสุหณุออกไป ม้าดุร้ายทั้ง 2 ตัววิ่งเข้าใกล้กันต่างก็เลียเนื้อเลียตัวกันแสดงอาการชอบพอกัน พระเจ้าพรหมทัตแปลกพระทัยถามอำมาตย์โพธิสัตว์ อำมาตย์ตอบว่าม้า 2 ตัวนี้มีอัธยาศัยไม่ต่างกัน มีปกติธาตุเสมอกัน เช่นความประพฤติของม้ามหาโสณะเป็นอย่างไร ม้าสุหณุก็มีความประพฤติอย่างนั้น จึงเข้ากันได้ ต่อจากนั้นอำมาตย์โพธิสัตว์ก็ทูลเตือนพระสติว่า พระมหากษัตริย์ควรเป็นผู้ไม่โลภและไม่ควรแกล้งให้ผู้อื่นเสียประโยชน์ แล้วอำมาตย์โพธิสัตว์ก็ออกไปจัดการซื้อม้าโดยให้ราคาตามควร เป็นที่พอใจของเหล่าพ่อค้า ฝ่ายพระเจ้าพรหมทัตก็ตั้งมั่นอยู่ในโอวาทของพระโพธิสัตว์สืบไป

วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)