TLD-003-4819

แสงจันทร์ (ชื่อตัวละคร)

วงศ์เทวราช  

แสงจันทร์เป็นตัวละครในบทละครเรื่องวงศเทวราช (ฉบับพระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) เป็นบุตรีบุญธรรมของพระธรรมภาณฤๅษี*  เป็นมเหสีรองของวงศเทวราช*เจ้าเมืองเนาวรัตนนคร*

วันหนึ่งพระธรรมภาณฤๅษีไปหาเผือกมันในป่า  เห็นดอกดินบานไสวก็ก้มลงเก็บมาทำขนม  เห็นนางหนึ่งอยู่ในดอกดิน  มี “หน้าตาขบขันดำนักหนา” จึงนำมาเลี้ยงไว้เป็นบุตรีบุญธรรมคู่กับนางวันงอ*ซึ่งพบในดอกอุตพิด  โดยตั้งชื่อนางในดอกดินว่าแสงจันทร์

เมื่อพระธรรมภาณฤๅษีให้ ลูกคชสีห์*และลูกราชสีห์*ไปช่วยคงญวน* ให้เป็นอิสระจากเทพเป๋อ*มาได้  นางแสงจันทร์และนางวันงอเห็นคงญวนก็หลงรัก  คงญวนก็มีจิตพิศวาสจึงได้นางทั้งสองเป็นมเหสี  นางแสงจันทร์และนางวันงอต่างด่าทอกันตบตีกันด้วยความหึงหวงคงญวน  ทั้ง ๆ ที่ก่อนหน้านี้ได้มีความสัมพันธ์รักกันมา  คงญวนเข้าห้ามปรามให้เลิกทะเลาะกันได้ในที่สุด

หลังจากที่วงศเทวราชได้ชัยชนะจากการต่อสู้กับเทพเป๋ออนุชาของนางเลื่อนลอยฟ้า*นัดดานางบุญนาคี*เจ้าเมืองบางซื่อ  นางบุญนาคีจัดเครื่องบรรณาการและพานางเลื่อนลอยฟ้าซึ่งได้เคยร่วมสมกับคงญวนไปถวาย  เมื่อคงญวนพานางเลื่อนลอยฟ้ากลับพลับพลา  นางแสงจันทร์และนางวันงอโกรธตรงเข้าด่าทอ  และบอกว่า “จะไปหาผัวใหม่ให้สบาย”  คงญวนกลัวจะเป็นจริงตามคำขู่จึงปลอบว่าตนได้นางเลื่อนลอยฟ้าก่อน  แต่นางทั้งสองก็ยังคงด่าว่านางเลื่อนลอยฟ้า  นางเลื่อนลอยฟ้าทนไม่ได้จึงด่าตอบ  จนเกิดการตบตีกัน  ทั้งสามได้รับบาดเจ็บโดยทั่วหน้า  นางแสงจันทร์นั้น “ถันฉีกยับไปสิ้นทั้งคู่” คงญวนขอให้นางทั้งสามปรองดองกัน

เมื่อท้าวมหานพสูร*  ครุฑ*  และท้าววิเรนทร*หนีไฟไหม้เมืองสมุทคีรี*ออกตามหาวงศเทวราชจนพบ  วงศเทวราชจึงออกตามหานางบุษบง*ธิดาท้าวมหานพสูร* ในป่าในนามคงญวนตลกชาวป่า  โดยให้บรรดาเสนาอำมาตย์  มเหสี และสนมบริวารปลอมตัวเป็นชาวป่าเปลี่ยนชื่อเสียใหม่  นางแสงจันทร์มเหสีรองใช้ชื่อว่า หมาม้า*

ต่อมาคงญวนได้พบกับนางบุษบงซึ่งอยู่ในเพศนางชีใช้ชื่อว่าเฟื่อง* นางหมาม้าได้ร่วมมือกับมเหสีและนางสนมอื่น ๆ รุมตบตีนางชีเฟื่องเพราะความหึงหวง  แต่ในที่สุดเมื่อนางชีเฟื่องชนะเพราะมีพละกำลังมากกว่าเนื่องจากเป็นธิดาอสูร  ทุกนางจึงยอมไหว้นางบุษบงในฐานะเป็นมเหสีเอก

เมื่อวงศเทวราชสิ้นหนทางจะเอาชนะเปรตสังขปัด*  จึงให้ประกาศหาผู้มีวิชามาปราบ  นางอินทวดี*ซึ่งหลงใหลใฝ่ฝันวงศเทวราชอยู่แล้ว  เมื่อได้โอกาสก็เข้าไปอาสา  ทำอุบายจนได้อยู่ร่วมสมกับวงศเทวราช  วงศเทวราชลุ่มหลงนางอินทวดีจนไม่ไยดีนางอื่น  เหล่ามเหสีและนางสนมกำนัลจึงจับคู่เล่นเพื่อน  นางแสงจันทร์จับคู่กับนางวันงอเหมือนในอดีต  เมื่อนางอินทวดีหนีเปรตสังขปัดกลับมาจะเฝ้าวงศเทวราช  นางแสงจันทร์  มเหสีอื่น ๆ  และบรรดานางสนม ช่วยกันขัดขวางเข้าตบตีไล่ต่อยจนนางอินทวดีต้องหนีไปในที่สุด

ยุพร แสงทักษิณ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)