หงสาวดีเป็นเมืองในเรื่องราชาธิราช มีอีกชื่อหนึ่งว่าพะโค* เป็นเมืองหลวงของฝ่ายมอญ

เมืองหงสาวดีมีกษัตริย์ปกครองนับตั้งแต่พระเจ้าสักรทัตร์*สืบต่อมาจนถึงพระเจ้าดิศราช* ครั้นพระเจ้าดิศราชสิ้นพระชนม์ก็สิ้นเชื้อวงศ์กษัตริย์ เมืองหงสาวดีจึงเป็นเมืองส่วยของพุกามเรียกชื่อเป็นเมืองพะโค ครั้นต่อมาอขมะมอญ*ได้เป็นกษัตริย์มาจนถึงพระเจ้าตราพระยา* เมื่อพระเจ้าอู่*หรือพระเจ้าช้างเผือก*ครองราชสมบัติได้มาตั้งราชธานีที่เมืองพะโค ครั้นพระยาน้อย*ได้เสวยราชสมบัติทรงเปลี่ยนชื่อจากพะโคกลับเป็นเมืองหงสาวดีตามเดิม เมืองหงสาวดีมีกษัตริย์ปกครองสืบวงศ์ต่อๆ กันมา