TLD-003-4987

หุมายุน, พระเจ้า (ชื่อตัวละคร)

นิทานสิบสองเหลี่ยม  

พระเจ้าหุมายุนเป็นตัวละครในนิทานเรื่องสิบสองเหลี่ยม เรื่องที่ 2 เป็นกษัตริย์เมืองบุศรา*

พระเจ้าหุมายุนเสด็จไปประพาสป่า ทรงหลงทางกับไพร่พล  ชาวสวนผู้หนึ่งซึ่งไม่รู้จักพระองค์ปลิดทับทิมลูกหนึ่งใส่ผ้าขาวแล้วบีบ ได้น้ำทับทิมเต็มชามนำมาถวายให้เสวย  เมื่อเห็นชาวสาวปลูกทับทิมได้ผลมาก พระเจ้าหุมายุนก็ทรงคิดจะเริ่มเก็บภาษีทับทิม  ครั้นขอให้ชายผู้นั้นคั้นน้ำทับทิมให้อีกชามหนึ่ง  ชาวสวนก็ไปปลิดผลทับทิมมาบีบอีกถึง 10 ผล แต่ก็ไม่ได้น้ำทับทิมเต็มชาม  พระเจ้าหุมายุนแปลกพระทัย  ชาวสวนทูลว่าเห็นจะเป็นเพราะพระมหากษัตริย์ทรงคิดจะเก็บภาษีทับทิม  น้ำทับทิมจึงแห้งไป  พระเจ้าหุมายุนจึงทรงคิดว่าเพียงแต่คิดจะเรียกภาษี  น้ำทับทิมก็ยังแห้ง  ถ้าเรียกเก็บภาษีจริงๆ จะมิยิ่งกว่าหรือ  แล้วพระองค์ก็เปลี่ยนพระทัยว่าจะไม่คิดเก็บภาษีทับทิม  ครั้นตรัสขอน้ำทับทิมจากชาวสวนอีก  ชาวสวนก็ปลิดทับทิมผลหนึ่งมาบีบได้น้ำเต็มชาม  เมื่อพระเจ้าหุมายุนตรัสถาม  ชาวสวนทูลว่าที่เป็นเช่นนี้เพราะพระมหากษัตริย์มิได้ทรงเรียกเก็บภาษีเพิ่ม เพราะถ้าเรียกภาษีมากขึ้น ผู้ทำเรือกสวนไร่นาก็จะลดน้อยลง  แต่ถ้าไม่เรียกเก็บภาษีมาก ผู้คนจะชวนกันมาปลูกพืชผลมากขึ้น ทางการก็จะได้ภาษีมากขึ้นเอง  พระเจ้าหุมายุนพอพระทัยจึงทรงสั่งห้ามการเก็บภาษีเพิ่ม ตั้งแต่นั้นมาส่วยสาอากรก็เพิ่มขึ้นและราษฎรก็อยู่เย็นเป็นสุข

กุสุมา รักษมณี 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)