TLD-003-5087

อรินทมะ 2 (ชื่อตัวละคร)

โสณกชาดก   นิบาตชาดก  

พระเจ้าอรินทมะเป็นตัวละครในเรื่องโสณกชาดก สัฏฐินิบาต  ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์

ในแผ่นดินพระเจ้ามคธราชแห่งกรุงราชคฤห์  พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นโอรสชื่ออรินทมะ  ในวันที่พระกุมารประสูติ  บุตรของปุโรหิตก็เกิดด้วยได้ชื่อว่าโสณกะ*  ทั้งสองเป็นสหายสนิทกัน ได้ไปเรียนวิชาที่เมืองตักสิลาพร้อมกัน  เมื่อเรียนวิชาจบแล้วก็พากันท่องเที่ยวไปจนถึงเมืองพาราณสี พักอยู่ในอุทยาน  พระเจ้ากรุงพาราณสีสิ้นพระชนม์ไปแล้ว 7  วัน ราชสมบัติยังว่างอยู่  เหล่าอำมาตย์และฝูงชนได้จัดแต่งราชรถปล่อยไปเพื่อหาผู้สมควรสืบราชสมบัติ  ราชรถแล่นไปหยุดอยู่ที่ประตูอุทยาน  โสณกกุมารได้ยินเสียงประโคมดนตรีก็รู้ว่าราชรถมาถึงอรินทมกุมารแล้วพระองค์จะได้เป็นราชา  ส่วนตนนั้นจะได้รับตำแหน่งเสนาบดี  แต่ตนไม่ปรารถนายศศักดิ์  ปรารถนาออกบวช  โสณกกุมารจึงยืนแอบอยู่ข้างหนึ่ง  เหล่าอำมาตย์ก็เชิญอรินทมโพธิสัตว์เป็นพระราชาครองเมืองพาราณสี และทรงลืมนึกถึงโสณกกุมารเสียสนิท

โสณกกุมารเริ่มทำวิปัสสนา และในที่สุดก็บรรลุปัจเจกโพธิญาณ เป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า  ฝ่ายพระโพธิสัตว์อรินทมะเริ่มระลึกถึงพระสหายโสณกะ  เมื่อเวลาผ่านไปถึง 40 ปี ทรงคิดว่าถ้าใครบอกข่าวว่าพระสหายโสณกะอยู่ที่ไหน จะให้ทองคำร้อยหนึ่ง  ถ้าผู้นั้นเห็นเองแล้วนำมาบอกจะให้ทองคำพันหนึ่ง  แล้วทรงแต่งคำประพันธ์ให้นางในขับ  จนเป็นที่นิยมร้องเล่นของมหาชนในเมืองเพราะรู้ว่าพระราชาโปรด

เวลาล่วงไปได้ 50 ปี อรินทมราชมีโอรสธิดาเป็นอันมาก  พระโสณกปัจเจกพุทธเจ้า ปรารถนาจะพบพระเจ้าอรินทมราชเพื่อเทศนาสั่งสอนและจะชวนออกผนวช จึงเหาะมาถึงอุทยาน  ขณะนั้นมีเด็กชาย 7 ขวบคนหนึ่งเดินผ่านมา เด็กนั้นขับเพลงของพระราชาซ้ำๆ อยู่ พระปัจเจกพุทธเจ้าจึงเรียกเข้าไปซักถามแล้วสอนให้เด็กขับเพลงตอบพระราชา  เด็กจะได้เงินรางวัล  เด็กกลับไปบอกมารดาให้พาเข้าเฝ้า แล้วขอขับเพลงต่อหน้ามหาชน โดยให้พระราชาขับก่อน แล้วตนจึงขับตอบว่าได้พบโสณกปัจเจกพุทธเจ้าอยู่ในอุทยาน  ขอประทานเงินพันหนึ่ง 

พระโพธิสัตว์อรินทมราชรีบเสด็จไปพบพระปัจเจกพุทธเจ้า  พระปัจเจกพุทธเจ้ากล่าวติเตียนพระราชาที่ไม่ตั้งอยู่ในทำนองคลองธรรม  ปรารถนาในกามกิเลส จะทำให้ไปสู่ทุคติ  ทั้งยังให้โอวาทว่าพระราชาจะออกบวชหรือไม่ก็ตาม ก็ขอให้เป็นผู้ไม่ประมาท แล้วพระปัจเจกพุทธเจ้าก็เหาะกลับไปยังภูเขาชื่อนันทมูลกะ*  พระโพธิสัตว์อรินทมราชจึงตัดสินพระทัยออกบวชและมอบราชสมบัติให้โอรสองค์ใหญ่ชื่อทีฆาวุ*  แต่พระโอรสขอติดตามพระบิดาออกบวชด้วย  พระราชาจึงสั่งให้จับโอรสไปไว้ที่รติวัฑฒนปราสาทซึ่งมีหญิงสาวสวยจำนวนมาก  หญิงเหล่านั้นพากันปรนนิบัติบำเรอจนโอรสทีฆาวุลุ่มหลงลืมพระบิดาได้  พระโพธิสัตว์อรินทมราชบวชเป็นฤๅษีได้ฌานอภิญญา  เมื่อสิ้นชีพก็ไปเกิดในพรหมโลก

วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)