อรุณวดีเป็นตัวละครในบทละครเรื่องพิกุลทอง เป็นธิดาท้าววิรุฬจักร*ยักษ์เจ้าเมืองเวฬุจักร*

เมื่อนางอรุณวดีอายุได้ 15 ปีมีรูปโฉมงดงาม วันหนึ่งนางไปประพาสอุทยานเห็นนกสาลิกา 3 ตัวพูดโต้ตอบกันเสียงไพเราะจับใจ นางนึกรักใคร่จึงนำไปเลี้ยงในวัง นก 3 ตัวนี้คือ พระพิไชยมงกุฎ* รัก* และยม* ซึ่งแปลงกายตามหานางพิกุลทอง*ที่พลัดพรากจากกัน เมื่อเข้าไปอยู่ในวังแล้วพระพิไชยมงกุฎคืนร่างเป็นมนุษย์และได้นางอรุณวดีเป็นชายา เมื่อท้าววิรุฬจักรรู้เรื่องก็โกรธเกิดต่อสู้กับพระพิไชยมงกุฎและพลาดพลั้งถูกศรสิ้นชีวิต เมื่อเสร็จการปลงศพท้าววิรุฬจักรแล้วพระพิไชยมงกุฎและโอรสทั้งสองพำนักอยู่ในเมืองเวฬุจักรต่อไป

ฝ่ายนางพิกุลทอง*เมื่อถูกท้าววิรุฬจักรพามาไว้เพื่อเป็นมเหสีแต่นางไม่ยินยอม ท้าววิรุฬจักรจึงส่งไปทำงานในครัว นางพิกุลทองสงสัยว่ามนุษย์ที่สังหารท้าววิรุฬจักรจะเป็นสวามีและโอรส นางจึงทดสอบด้วยการทำอาหารและแอบใส่ดอกพิกุลทองลงไป เมื่อพระพิไชยมงกุฎเสวยเห็นดอกพิกุลทองก็จำได้ให้หาผู้ทำอาหารมาเฝ้า ทั้งหมดจึงได้พบกัน พระพิไชยมงกุฎให้ตามนางอรุณวดีมาพบนางพิกุลทอง พี่เลี้ยงของนางอรุณวดียุยงไม่ให้นางอรุณวดีอ่อนน้อมต่อนางพิกุลทอง นางอรุณวดีใส่ความว่านางพิกุลทองตกเป็นมเหสีของท้าววิรุฬจักรแล้วแต่ประพฤติชั่วจึงถูกส่งไปทำงานในครัว นางพิกุลทองขอพิสูจน์ความสัตย์ต่อสวามีด้วยการลุยไฟ เทพยดาโปรยดอกไม้ทิพย์ลงมาดับไฟ พระพิไชยมงกุฎให้นางอรุณวดีลุยไฟบ้างแต่นางบ่ายเบี่ยง พระพิไชยมงกุฎโกรธจึงไล่ตีและด่าว่า นางอรุณวดีน้อยใจและอับอายก็คิดจะผูกคอตายแต่พี่เลี้ยงช่วยไว้ได้ มารดาของนางอรุณวดีสั่งสอนและให้สติธิดา นางอรุณวดีได้คิดจึงขอโทษพระพิไชยมงกุฎและนางพิกุลทอง นางทั้งสองปรองดองกันได้ ทุกคนจึงอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข