TLD-003-5102

อลีนจิตตะ (ชื่อตัวละคร)

อลีนจิตตชาดก   นิบาตชาดก  

อลีนจิตตะเป็นตัวละครในเรื่องอลีนจิตตชาดก  ทุกนิบาต  ในนิบาตชาดก  เป็นพระโพธิสัตว์

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัต*แห่งเมืองพาราณสี*  มีหมู่บ้านช่างไม้แห่งหนึ่งอยู่ไม่ไกลจากเมืองพาราณสี  มีช่างไม้ 500 คนเข้าป่าไปตัดไม้มาเพื่อประกอบเป็นเรือนต่าง ๆ   ทำเครื่องหมายไว้ที่ไม้ทุกชิ้นแล้วขนลงเรือล่องไปขายในพระนคร  วันหนึ่งพวกช่างไม้ไปตัดไม้อยู่ในป่า  มีนางช้างตัวหนึ่งเดินไปเหยียบตอไม้ตะเคียนถูกเสี้ยนแข็งในตอไม้ตำเท้า  นางช้างเจ็บปวดมากเท้าบวมเป็นหนอง  เมื่อได้ยินเสียงคนกำลังตัดไม้  นางช้างจึงเดินมานอนลงใกล้ๆ เพื่อให้คนช่วยถอนเสี้ยน  ช่างไม้พากันเข้าไปดูเห็นเสี้ยนตำเท้าช้างอยู่จึงค่อยๆ กรีดรอบเสี้ยนด้วยปลายมีดพอให้เป็นร่องแล้วดึงเสี้ยนออก  บีบคัดหนองให้หมด  ชำระด้วยน้ำอุ่นแล้วหายามาตำพอกให้  ไม่กี่วันแผลก็หาย  นางช้างรู้คุณของเหล่าช่างไม้จึงอยู่ด้วยที่หมู่บ้านแล้วช่วยกิจการชักลากไม้ให้เบาแรงคน  และยังสามารถช่วยงานเบา เช่น หยิบเครื่องมือและถือสายบรรทัดให้ตีเส้นได้ด้วย  ช่างไม้ให้อาหารแก่นางช้างเป็นข้าวคนละก้อนทุกเวลา  อยู่ต่อมาไม่นานช่างไม้และนางช้างชราลงไม่ค่อยมีกำลัง  นางช้างจึงไปพาลูกมาช่วยงาน  ลูกช้างเชือกนี้เป็นเศวตกุญชร (ช้างเผือก) อาชาไนยเพศผู้  แล้วนางช้างก็เข้าป่าไป

ลูกช้างเศวตกุญชรอาชาไนยช่วยช่างไม้ทำงานได้ทุกอย่าง  มีมารยาทดีไม่ดุร้าย  ชอบเล่นกับพวกเด็กๆ  เมื่อเลิกงานก็ลงอาบน้ำในแม่น้ำ  ธรรมดาของสัตว์อาชาไนย  เช่น  ช้าง  ม้า เป็นต้น  จะไม่ยอมถ่ายมูลลงในน้ำเป็นอันขาด  เศวตกุญชรอาชาไนยจึงไปถ่ายมูลในป่าไกลออกไปจากฝั่งน้ำ  วันหนึ่งฝนตกมากน้ำป่าไหลนอง  พัดพามูลช้างแห้งลอยตามกระแสน้ำไปติดอยู่ที่ซุ้มพุ่มไม้ที่ท่าเมืองพาราณสี  พวกคนเลี้ยงช้างหลวงนำช้าง 500 ลงไปอาบน้ำ  ช้างได้กลิ่นมูลของเศวตกุญชรอาชาไนยก็ตื่นกลัว  นายหัตถาจารย์ตรวจสอบดูพบมูลช้างแห้งจึงนำมาใส่ถาดขยำกับน้ำแล้วนำไปทาตัวช้างทุกๆ เชือก  ช้างเหล่านั้นก็มีกลิ่นหอมประหลาดและยอมลงอาบน้ำ  นายหัตถาจารย์ทูลพระเจ้าพรหมทัตและแนะนำให้ทรงค้นหาและนำเศวตกุญชรอาชาไนยมาเลี้ยงเป็นศรีพระนคร

พระเจ้าพรหมทัตดีพระทัยยกขบวนเรือทวนกระแสน้ำไปถึงหมู่บ้านช่างไม้และขอเศวตกุญชร  ช่างไม้ไม่อาจขัดได้ก็ต้องยอมถวาย  แต่เศวตกุญชรไม่ยอมตามเสด็จ  นายหัตถาจารย์ทูลว่าพญาเศวตกุญชรต้องการทรัพย์เป็นค่าเลี้ยงให้พวกช่างไม้ก่อน  พระราชาจึงประทานเงินรวม 600,000 กหาปณะแต่พญาเศวตกุญชรก็ยังไม่ยอมไป  พระราชาประทานผ้านุ่งผ้าห่มให้เหล่าช่างไม้และภรรยาจนครบทุกคน  และสุดท้ายประทานทรัพย์เป็นเบี้ยเลี้ยงแก่เด็กๆ ชายหญิงที่เป็นเพื่อนเล่นของพญาเศวตกุญชรจนทั่วแล้ว  พญาเศวตกุญชรจึงยอมตามเสด็จออกจากหมู่บ้านพลางเหลียวดูพวกช่างไม้ทั้งหลายจนลับตา

พระเจ้าพรหมทัตให้ตกแต่งพระนครและโรงช้างอย่างวิจิตร  มีการสมโภชเพื่อรับพญาเศวตกุญชร ทรงตั้งให้เป็นราชพาหนะและมีตำแหน่งเป็นพระสหายร่วมสุขทุกข์ของพระองค์  ตั้งแต่นั้นมาพระเดชานุภาพก็แพร่ไปทั่วชมพูทวีป  ต่อมาพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติในพระครรภ์ของพระอัครมเหสีของพระเจ้าพรหมทัต  เมื่อใกล้จะประสูติ  พระเจ้าพรหมทัตก็สิ้นพระชนม์  อำมาตย์ทั้งหลายไม่ยอมบอกข่าวแก่พญาเศวตกุญชรเพราะเกรงว่าจะเศร้าโศกจนหัวใจแตกสลาย

พระเจ้าโกศล*ทรงทราบว่าพระเจ้าพรหมทัตสิ้นพระชนม์แล้วก็ยกทัพมาล้อมเมืองไว้  ชาวเมืองปิดประตู  แล้วส่งสารแจ้งแก่ข้าศึกว่าพระมเหสีทรงครรภ์ใกล้ประสูติ  โหรทำนายว่าจะประสูติพระโอรสภายใน 7 วัน  ขอให้พระเจ้าโกศลรอให้พระโอรสประสูติก่อน  พระเจ้าโกศลก็ยอมตามนั้น  ถึงวันที่ 7 พระมเหสีประสูติพระโอรสชื่อว่าอลีนจิตตกุมาร  ชาวเมืองออกสู้ศึกแต่เนื่องจากไม่มีจอมทัพจึงพ่ายแพ้

อำมาตย์ทูลแนะพระมเหสีให้บอกข่าวสิ้นพระชนม์แก่พญาเศวตกุญชร  รวมทั้งข่าวพระโอรสประสูติ และข่าวข้าศึก  พระมเหสีอุ้มอลีนจิตตกุมารไปที่โรงช้าง  วางเบาะพระกุมารลงแทบเท้าพญาช้างแล้วบอกข่าว  พญาเศวตกุญชรยื่นงวงไปอุ้มพระโอรสมาวางบนกระพองแล้วร้องไห้อาลัยรักพระสหาย  เมื่อส่งพระโอรสคืนพระมเหสีแล้ว  พญาเศวตกุญชรก็วิ่งแล่นออกไปที่สนามรบพลางร้องโกญจนาททำให้กองทัพข้าศึกแตกไม่เป็นขบวน  พญาเศวตกุญชรจับพระเจ้าโกศลได้ก็นำเข้ามาในพระนครให้หมอบลงแทบพระบาทพระกุมารโพธิสัตว์  ห้ามปรามฝูงชนที่จะทำร้ายพระราชา  แล้วสั่งสอนพระเจ้าโกศลไม่ให้ประมาทพระกุมาร  ให้ปฏิญาณยอมเป็นเมืองขึ้นแล้วปล่อยไป

เมื่ออลีนจิตตกุมารมีพระชันษา 7 ปีก็ได้เป็นกษัตริย์ทรงนามว่าพระเจ้าอลีนจิตตราช  ราชสมบัติทั้งชมพูทวีปเป็นของพระองค์ทั้งสิ้น  ทรงครองราชสมบัติโดยธรรม  เมื่อสิ้นพระชนม์ก็ไปเกิดในสวรรค์

วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)