TLD-003-5129

อสันธิมิตตา (ชื่อตัวละคร)

ไตรภูมิพระร่วง   ไตรภูมิโลกวินิจฉยกถา  ไตรภูมิกถา  

อสันธิมิตตาเป็นตัวละครในเรื่องไตรภูมิกถา เป็นอัครมเหสีของพระเจ้าอโศกมหาราช*หรือพญาศรีธรรมาโศกราช*แห่งเมืองปาตลีบุตร* ด้วยบุญญาธิการของพญาศรีธรรมาโศกราชทำให้มีเทพยดานำสิ่งของและผลหมากรากไม้วิเศษต่างๆ มาถวายเป็นประจำทุกวัน ฝ่ายนางอสันธิมิตตานั้นก็เป็นผู้มีบุญอย่างยิ่งเช่นเดียวกัน วันหนึ่งเทพยดานำอ้อยจากป่าหิมวันต์*มาถวายพระราชา อ้อยนี้มีขนาดใหญ่เท่าลำตาลมีรสหวานหอม “กินหวานกินก่อนนักหนา” นางอสันธิมิตตาได้ปอกอ้อยมานั่งเสวยอยู่ท่ามกลางนางสนมทั้งหลาย พญาศรีธรรมาโศกราชเสด็จผ่านมาพบจึงตรัสหยอกล้อนางด้วยความรักว่า “ใครนี้หนอ แลมานั่งอยู่ แลมากินอ้อยในที่ท่ามกลางนางนักสนมทั้งหลาย แลมีหน้าอันงามนักหนา” นางอสันธิมิตตาได้ฟังก็ไม่พอพระทัยรำพึงว่าพระสวามีทรงแสดงเหมือนไม่รู้จักพระนางเพราะทรงถือว่าเป็นผู้มีบุญญาธิการเหนือผู้ใด ส่วนพระนางหาบุญไม่ได้เลย นางจึงกราบทูลว่าที่จริงแล้วอ้อยนี้เทพยดาทั้งหลายนำมาถวายด้วยอำนาจบุญของพระนางเอง พญาศรีธรรมาโศกราชจึงตรัสว่าถ้านางมีบุญจริง พรุ่งนี้เช้าจะมีการเลี้ยงพระสงฆ์ 60,000 รูป ให้พระมเหสีหาผ้าไตรจีวรมาถวายพระสงฆ์ให้ครบ 60,000 สำรับ

นางอสันธิมิตตาเป็นทุกข์มากเกรงว่าจะหาผ้ามาถวายพระไม่ได้ นางนอนไม่หลับจนถึงเที่ยงคืน คืนนั้นเป็นคืนเพ็ญวันอุโบสถ พระจตุโลกบาล*องค์หนึ่งคือท้าวกุเวร*เสด็จผ่านบัญชรห้องที่นางอยู่และได้มอบผอบแก้วทิพย์แก่นาง ในผอบนั้นบรรจุผ้าทิพย์อยู่เต็ม แล้วทรงอธิบายว่านานมาแล้วในชาติปางก่อนนางอสันธิมิตตาเคยถวายผ้าเช็ดหน้าแด่พระปัจเจกพุทธเจ้าจึงทำให้นางได้ผลบุญอันยิ่งใหญ่ รุ่งเช้าเมื่อถวายภัตตาหารพระแล้วพญาศรีธรรมโศกราชก็ทรงเรียกให้นางอสันธิมิตตานำไตรจีวรมาถวาย นางจึงชักผ้าทิพย์ออกมาจากผอบแก้วทีละผืน ๆ ถวายพระสงฆ์จนครบ 60,000 สำรับ ผ้านั้นไม้ได้พร่องจากผอบแก้วเลย พญาศรีธรรมาโศกราชจึงตรัสสรรเสริญนางและยอมรับว่านางเป็นผู้มีบุญ แต่นั้นมานางอสันธิมิตตาก็ไม่ได้ล่วงละเมิดพระสวามีอีกเลย พระสวามีก็รักนางยิ่งนักจนนางสนมทั้ง 16,000 พากันริษยา พญาศรีธรรมาโศกราชทรงทราบความจึงมีพระประสงค์จะแสดงให้ประจักษ์ว่านางอสันธิมิตตามีบุญจริงจึงให้หาขนมต้มมา 16,000 ลูก ทรงถอดพระธำมรงค์ใส่ในขนมลูกหนึ่งแล้วสั่งให้นางสนมมาหยิบขนมคนละ 1 ลูกจนครบ ทรงให้นางอสันธิมิตตารับขนมลูกสุดท้ายที่ไม่มีใครเลือก เมื่อบิขนมออกดูจึงพบว่ามีพระธำมรงค์อยู่ในขนมของนางอสันธิมิตตา เป็นที่ประจักษ์แก่คนทั่วไปถึงบุญญาธิการของนาง

วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)