ท้าวกะหมังกุหนิงเป็นตัวละครในบทละครเรื่องอิเหนา เป็นกษัตริย์ครองเมืองกะหมังกุหนิง* มีอนุชาคือระตูปาหยัง*และระตูประหมัน* มีโอรสคือวิหยาสะกำ* ซึ่งท้าวกะหมังกุหนิงรักและตามใจมาก
เมื่อรู้ว่าวิหยาสะกำเป็นไข้ใจเพราะหลงรักรูปนางบุษบา*ธิดาของท้าวดาหา* ซึ่งเป็นคู่ตุนาหงันเดิมของอิเหนา* ท้าวกะหมังกุหนิงจึงส่งสารไปขอนางบุษบาทั้งที่รู้ว่าท้าวดาหายกบุษบาให้จรกา* ไปแล้ว โดยขู่ว่าถ้าไม่ให้ก็จะยกทัพไปชิงนาง เมื่อท้าวดาหาปฏิเสธ ท้าวกะหมังกุหนิงจึงตัดสินใจทำศึกเพื่อชิงนาง อนุชาของท้าวกะหมังกุหนิงทัดทานเพราะเกรงอำนาจของวงศ์เทวา ท้าวกะหมังกุหนิงตอบว่า
แม้นวิหยาสะกำมอดม้วย พี่ก็คงตายด้วยโอรสา
ไหนไหนในจะตายวายชีวา ถึงเร็วถึงช้าก็เหมือนกัน
ผิดก็ทำสงครามดูตามที เคราะห์ดีก็จะได้ดั่งใฝ่ฝัน
พี่ดังพฤกษาพนาวัน จะอาสัญเพราะลูกเหมือนกล่าวมา
ทัพของท้าวกะหมังกุหนิงเป็นทัพใหญ่ ประกอบด้วยเมืองปาหยัง* ประหมัน* และทัพของระตูเมืองขึ้นอื่นๆ มาสมทบ โดยมีวิหยาสะกำเป็นทัพหน้า ตีได้เมืองต่างๆ รายทางไปถึงเมืองดาหา* เมื่อรู้ว่าต้องรบกับอิเหนาซึ่งยกทัพมาช่วยเมืองดาหา ท้าวกะหมังกุหนิงกลัวอิเหนาแต่คุมสติได้มั่นคงและแสดงฝีมือในการรบ โดยต่อสู้กับอิเหนาด้วยอาวุธหลายชนิดทั้งทวน กระบี่ แต่ในที่สุดท้าวกะหมังกุหนิงก็สิ้นชีวิตด้วยกริชของอิเหนา
นามานุกรม