อัลกัปดาบสเป็นตัวละครในนิทานเรื่องอุเทนคำฉันท์ เดิมอัลกัปดาบสเป็นกษัตริย์ เบื่อหน่ายในราชสมบัติ ได้มอบราชสมบัติให้แก่โอรสแล้วเสด็จออกบวชเป็นดาบส ตั้งอาศรมอยู่ไม่ไกลและเป็นเพื่อนกับเวฐทีปกดาบส* แต่ต่างฝ่ายต่างบำเพ็ญเพียรไม่ได้ไปมาหาสู่กัน แต่รับรู้ความเป็นไประหว่างกันด้วยไฟจากกองกูณฑ์ที่บูชา ต่อมาเวฐทีปกดาบสสิ้นชีพไปเกิดบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ วันหนึ่งคิดถึงสหายจึงลงมาเยี่ยม เมื่อรู้ว่าอัลกัปดาบสเดือดร้อนจากช้างป่ามาบุกรุกอาศรมและถ่ายมูลไว้ในที่จงกรมเป็นอาจิณ เวฐทีปกจึงมอบพิณและมนตร์วิเศษให้แก่อัลกัปดาบส พิณวิเศษนี้มี 3 สาย เมื่อดีดสายที่ 1 จะขับให้ช้างหนีไป ถ้าดีดสายที่ 2 จะหยุดช้างได้ ถ้าดีดสายที่ 3 จะสามารถบังคับช้างได้ดังใจนึก ต่อมาอัลกัปดาบสได้พบมเหสีพระเจ้าปรันตปะ*และพระอุเทน*โอรส จึงพาทั้ง 2 พระองค์ไปเลี้ยงดู โดยจัดอาศรมให้อยู่ต่างหาก อัลกัปดาบสได้นางเป็นภรรยาและได้สอนวิชายิงธนูตลอดจนศิลปศาสตร์ต่าง ๆ และมนตร์พิณวิเศษให้แก่พระอุเทน
นามานุกรม