TLD-003-5290

อำมาตย์โพธิสัตว์ 6 (ชื่อตัวละคร)

ปูฏภัตตชาดก   นิบาตชาดก  

อำมาตย์โพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องปูฏภัตตชาดก ทุกนิบาต ในนิบาตชาดก

ในแผ่นดินพระเจ้าพรหมทัต*แห่งเมืองพาราณสี* พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติในตระกูลอำมาตย์ ทำหน้าที่สอนอรรถธรรมแด่พระเจ้าพรหมทัต วันหนึ่งพระเจ้าพรหมทัตแคลงพระทัยว่าโอรสจะเป็นกบฏจึงขับโอรสกับชายาออกไปจากเมือง ครั้นพระเจ้าพรหมทัตสิ้นพระชนม์ พระโอรสพาชายากลับมาเพื่อจะรับราชสมบัติ ระหว่างทางมีผู้ให้ข้าวห่อหนึ่ง พระโอรสเสวยจนหมดโดยไม่แบ่งให้ชายา ทำให้นางน้อยใจมาก

ครั้นได้ครองราชสมบัติแล้วพระราชาก็ไม่สนใจมเหสี อำมาตย์โพธิสัตว์รู้ว่ามเหสีภักดีต่อพระราชามากจึงไปทูลมเหสีว่าจะช่วยเหลือ แล้วนัดแนะว่าเมื่อตนเฝ้าพระราชา ให้นางพูดถึงเรื่องที่พระราชาไม่แบ่งข้าวให้นางเสวย เมื่ออำมาตย์เข้าเฝ้าพระราชาได้แสร้งทูลถามพระมเหสีว่าเหตุใดจึงไม่ประทานสิ่งใดให้ตนบ้าง พระมเหสีตอบว่าแม้แต่นางเองก็มิได้รับสิ่งใดจากพระราชาเช่นกันจึงไม่มีของจะให้ แล้วเล่าว่าเมื่อครั้งที่พระราชากับตนพากันเดินทางมารับราชสมบัตินั้น พระราชาได้ข้าวมาห่อหนึ่งก็เสวยจนหมด นางต้องทนหิวมาจนถึงวัง อำมาตย์โพธิสัตว์ทูลถามพระราชาว่าเป็นเรื่องจริงหรือไม่ พระราชานึกละอายพระทัยก็นิ่งไป

อำมาตย์โพธิสัตว์จึงทูลแนะนำพระมเหสีว่าเมื่อพระราชาไม่ทรงอาลัยแล้ว ถึงอยู่ด้วยกันต่อไปก็มีแต่ความทุกข์ เช่นเดียวกับคนทั้งหลายพึงไหว้ผู้ที่ไหว้ตนก่อน พึงคบหาผู้ที่คบตน พึงตอบแทนผู้ที่ช่วยทำกิจให้สำเร็จ ผู้ใดมิได้ทำประโยชน์ก็อย่าได้ทำประโยชน์แก่ผู้นั้น ผู้ใดไม่คบหาก็อย่าได้คบด้วย และควรละทิ้งผู้ที่ทิ้งตนก่อน พระราชาได้ฟังก็ได้คิดจึงกลับมารักและห่วงใยมเหสีอีกครั้ง

กิตติชัย พินโน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)