TLD-003-0858

จักรพาก (ชื่อตัวละคร)

จักกวากชาดก  

จักรพากเป็นตัวละครในเรื่องจักกวากชาดก นวกนิบาต ในนิบาตชาดก เป็นพระโพธิสัตว์ เป็นนก

ในสมัยพระเจ้าพรหมทัตแห่งกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นนกจักรพากอยู่ในป่าหิมพานต์ ในครั้งนั้นมีกานิสัยโลเลโลภมากตัวหนึ่งเที่ยวกินอาหารที่เป็นซากศพ เช่น ช้าง เป็นต้น เมื่อยังไม่อิ่มก็ไปกินปลาตายที่ริมฝั่งแม่น้ำคงคา แล้วเข้าไปกินผลไม้ในป่าหิมพานต์

ครั้นไปถึงสระบัวใหญ่แห่งหนึ่งเห็นนกจักรพาก 2 ตัวมีขนสีทองทรวดทรงงดงามมากกำลังกินสาหร่ายอยู่ในสระ กาอยากมีขนสีทองบ้าง จึงถามนกจักรพากว่ากินอะไรจึงงดงามเช่นนั้น นกตอบว่าตนไม่ทำบาปเพราะเห็นแก่กิน กินแต่สาหร่ายกับน้ำ แต่กาบอกว่าไม่ชอบอาหารง่าย ๆ อย่างนั้น ตนกินแต่อาหารที่มีรสอันประณีตเหมือนที่มนุษย์กินจึงเก่งกาจในการต่อสู้ นกจักรพากบอกว่ากากินอาหารที่ไม่บริสุทธิ์ ลักขโมยเขากิน เบียดเบียนผู้อื่น เป็นการตั้งอยู่ในความประมาท

นอกจากนี้สีสันวรรณะมิได้เกิดจากการกินอาหารเท่านั้น แต่ยังเกิดจากสมุฏฐาน 4 ประการ คือ 1. อาหาร 2. ความอบอุ่น 3. ความคิด และ 4. กิจการงานที่ทำ กาได้ฟังนกจักรพากติเตียนตนดังนั้นก็กล่าวว่าตนไม่อยากมีขนสีทองเหมือนนกจักรพากอีกต่อไป แล้วก็บินจากไป

ยุพร แสงทักษิณ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)