TLD-003-1040

จุลพัตรา (ชื่อตัวละคร)

พระยาฉัททันต์  

จุลพัตราเป็นตัวละครในเรื่องพระยาฉัททันต์กลอนสวด เป็นธิดาพระเจ้าพรหมทัต*

ในชาติที่แล้วนางได้ถือกำเนิดเป็นนางช้างจุลพัตรา มีผิวกายสีนิล เป็นชายาของพระยาฉัททันต์*พระยาช้างโพธิสัตว์ซึ่งอาศัยอยู่ในป่าหิมพานต์ นางช้างจุลพัตรามีนิสัยขี้ระแวง โกรธง่าย ปากร้าย ใจร้อน วู่วาม

ครั้งหนึ่งพระยาฉัททันต์ปลิดกิ่งมะเดื่อมาให้นางโดยไม่รู้ว่ามีมดแดงติดมาด้วย เมื่อมดแดงรุมกัดนาง นางก็ระแวงว่าเป็นเพราะสามีไม่รักนางเท่านางช้างอื่น แม้ว่าพระยาฉัททันต์จะขอสมาโทษ นางก็ไม่ยอมฟังเหตุผล มีแต่ความโกรธ ความโกรธนี้ได้นำไปสู่การจองเวร เพราะนางได้อธิษฐานขอตามไปเกิดล้างผลาญชีวิตของพระยาฉัททันต์ในทุกชาติก่อนที่จะอกแตกตาย

ในชาติต่อมานางช้างจุลพัตรามาเกิดเป็นนางจุลพัตราธิดาพระเจ้าพรหมทัต เมื่ออายุได้ 15 ปี แรงกรรมส่งผลให้นางฝันว่าได้นอนบนแท่นงาที่งามประหลาด เมื่อตื่นขึ้นมานางจึงรบเร้าขอให้พระบิดาหางานั้นมาให้นางให้ได้ มิเช่นนั้นนางจะอดอาหารจนตาย พระเจ้าพรหมทัตปลอบโยนนางและประกาศให้รางวัลแก่ผู้ที่สามารถนำงามาได้ หนึ่งปีต่อมาเมื่อได้ข่าวว่าพรานโสอุดร*กลับมาจากป่าหิมพานต์พร้อมนำงาช้างมาถวาย นางจุลพัตรารีบเสด็จออกจากปราสาทเพื่อสอบถามความเป็นมา นายพรานได้เล่าเรื่องในอดีตชาติของนางตามที่พระยาฉัททันต์เล่าให้ฟังและบอกว่าพระยาฉัททันต์ฝากคำอำลามาถึงนางว่า

“ สั่งแล้วเธอสั่งเล่า ให้บอกเจ้าว่าฉัททันต์

จักลานางจอมขวัญ ตายวันสั่งนั้นแลนา

ให้นางอรเทวี อยู่จงดีพี่ขอลา

เจ้าจงนอนแท่นงา ชมต่างหน้าเถิดมารศรี ”

กอปรกับเทพเจ้าดลใจให้นางระลึกได้ถึงอดีตครั้งเป็นนางช้าง นางจุลพัตราสำนึกผิด ร้องคร่ำครวญสวมกอดงารำพันถึงสามี ท้ายที่สุดนางได้นำดอกไม้ธูปเทียนมากราบที่งาเพื่อขอสมาโทษก่อนที่จะกลั้นใจตายด้วยความรักอาลัยที่มีต่อพระยาฉัททันต์

โทษอันเกิดจากบาปโทโสและโมหะชักนำผู้อื่นมาฆ่าสามีของตนนำให้นางตกนรกโลหะกุมภี ยมบาลได้กล่าวโทษนางว่า...ผู้หญิงจัญไร ปากกล้าสามาญ อีหญิงทรชน ใจร้ายอกุศล เล่ห์กลคนพาล แสนงอนจริต ทำผิดทุกประการ จริงฤๅใช้พราน ไปฆ่าท้าวไทย... หญิงใจโมโห ไม่อดโทโส พาโลโอหัง มึงร้องขอโทษ กูก็ไม่ฟัง ตัวมึงจริงจัง เป็นคนข่มเหง มึงเร่งใช้กรรม ที่ตัวมึงทำ ไม่ยำไม่เกรง ความข่มเหงผัว ไม่กลัวไม่เกรง เพราะกรรมตนเอง ทำให้เกินการ

นางจุลพัตรานี้ต่อมาในสมัยพระสมณโคดมได้เกิดมาเป็นนางมานะวิกา สตรีที่มุ่งทำลายชื่อเสียงของพระพุทธเจ้า

สุกัญญา สุจฉายา 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)