โลโก้ของศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธรLogo
logo
  • หน้าหลัก
  • วรรณคดี
  • ผู้แต่ง
  • ตัวละครและปกิณกะ
  • เกี่ยวกับโครงการ
    • เกี่ยวกับโครงการ
    • เกี่ยวกับโครงการ
    • นโยบายการใช้งาน
    • ติดต่อเรา
    • ศมส
ขยายขนาดตัวอักษร

ตัวละครและปกิณกะ

  1. หน้าหลัก
  2. ตัวละครและปกิณกะ
  3. เจติยราช, พระเจ้า

เจติยราช, พระเจ้า

  • เจติยราช, พระเจ้า
  • ชื่อตัวละคร
รหัสข้อมูล
TLD-003-1092
ชื่อ
เจติยราช, พระเจ้า ( ชื่อตัวละคร)
วรรณคดี
เจติยราชชาดก   นิบาตชาดก  
คำอธิบายเนื้อเรื่อง

พระเจ้าเจติยราชเป็นตัวละครในเรื่องเจติยราชชาดก อัฏฐกนิบาต ในนิบาตชาดก มีพระนามเดิมว่าอุปริจร* ต่อมาเสวยราชย์เป็นกษัตริย์แห่งกรุงโสตถิยนคร*ในเจติยรัฐ*

พระเจ้าเจติยราชทรงมีอิทธิ (ฤทธิ์) 4 อย่างคือ 1. เสด็จได้โดยทางอากาศ 2. มีเทวบุตร 4 องค์ถือดาบคอยพิทักษ์รักษาอยู่ประจำทั้ง 4 ทิศ 3. มีกลิ่นจันทน์หอมฟุ้งออกจากพระสรีระ 4. มีกลิ่นอุบลหอมฟุ้งออกจากพระโอษฐ์

พระองค์มีพระสหายชื่อโกรกฬัมภกะ*ผู้เป็นน้องชายของพระโพธิสัตว์ซึ่งเสวยชาติมาเกิดเป็นปุโรหิตกบิลพราหมณ์* ครั้งที่พระเจ้าเจติยราชยังเป็นราชกุมารได้ทรงเคยให้ปฏิญญาแก่โกรกฬัมภกะว่าถ้าพระองค์ขึ้นเสวยราชย์จะทรงตั้งโกรกฬัมภกะเป็นปุโรหิต แต่เมื่อได้ขึ้นครองราชย์แล้วก็ไม่ทรงกล้าถอดกปิลพราหมณ์ออกจากตำแหน่งปุโรหิต และเมื่อกปิลพราหมณ์เข้าเฝ้าก็จะทรงแสดงความเคารพยำเกรง กปิลพาหมณ์สังเกตเห็นพระอาการก็คิดว่าธรรมเนียมราชการจะบริหารได้ดีพระราชาต้องได้ผู้ที่มีวัยใกล้เคียงมาทำราชการ จึงทูลลาออกบวชเป็นดาบส แล้วตั้งบุตรของตนให้เป็นปุโรหิต ฝ่ายโกรกฬัมภกะอาฆาตแค้นกปิลพราหมณ์พี่ชายที่ไม่ยกตำแหน่งปุโรหิตให้ตน

วันหนึ่งเมื่อพระเจ้าเจติยราชทรงรู้เรื่องนี้จากโกรกฬัมภกะก็ตรัสว่าอีก 7 วันข้างหน้าจะทรงกระทำมุสาวาท คือกล่าวมุสาให้น้องเป็นพี่และให้พี่เป็นน้องเพื่อโกรกฬัมภกะจะได้เป็นปุโรหิต ฝ่ายชาวเมืองเมื่อรู้ข่าวว่าพระราชาจะทรงกระทำมุสาวาทก็สงสัยว่าเป็นอย่างไร เพราะในสมัยนั้นคนล้วนกล่าวแต่วาจาสัตย์ ปุโรหิตผู้บุตรรู้เรื่องนี้ก็ไปเล่าให้กบิลดาบสฟัง กบิลดาบสสั่งว่าเมื่อครบ 7 วันให้มาบอกตน

ครั้นถึงวันกำหนดที่พระเจ้าเจติยราชจะทรงกระทำมุสาวาทก็มีประชาชนชวนกันมาประชุมเฝ้าดูอยู่ที่หน้าพระลาน พระเจ้าเจติยราชเสด็จออกประทับอยู่กลางอากาศ ฝ่ายกบิลดาบสก็เหาะมาแล้วลาดหนังรองนั่งเฉพาะพระพักตร์ แล้วทูลเตือนว่าการกล่าวมุสาเป็นบาปหนักเพราะเป็นการทำลายธรรมและทำลายตนเอง

ถ้าพระเจ้าเจติยราชทรงกระทำมุสาวาทอิทธิทั้งสี่ของพระองค์ก็จะสูญสิ้นไป เทพบุตรทั้งสี่ก็จะหนีจาก กลิ่นเหม็นเน่าก็จะออกจากพระสรีระและพระโอษฐ์ ถ้าไม่ทรงฟังคำทักท้วง ยังคงตรัสมุสาพระองค์ก็จะถูกธรณีสูบไปสู่นรกอเวจี

เมื่อพระเจ้าเจติยราชได้ฟังก็ตกพระทัยกลัว แต่ก็ทรงกระทำมุสาวาทตามที่ได้ลั่นพระโอษฐ์ไว้ว่า กบิลดาบสเป็นน้องชายของโกรกฬัมภกะ ทันใดนั้นคำทูลเตือนของกบิลดาบสก็เป็นจริงคืออิทธิทั้ง 4 ของพระองค์ก็สูญสิ้นไป พระเจ้าเจติยราชทรงตกลงยังพื้นดิน แต่ยังคงตรัสมุสาอีกถึง 6 ครั้งโดยไม่สนพระทัยคำเตือนของกบิลดาบส พระวรกายจึงถูกธรณีสูบตั้งแต่ข้อพระบาท พระชงฆ์ พระชานุ บั้นพระองค์ พระนาภี และพระถัน และเมื่อตรัสมุสาเป็นครั้งที่ 7 แผ่นดินก็แยกออกสูบพระองค์ไปสู่นรกอเวจี ฝ่ายบรรดาโอรสทั้ง 5 องค์ของพระเจ้าเจติยราชวอนขอให้กบิลดาบสช่วยเหลือพวกตน กบิลดาบสจึงแนะเส้นทางให้โอรสทั้งห้าแยกย้ายกันเดินทางไปยังสถานที่ต่าง ๆ แล้วสร้างเมืองใหม่ขึ้น ณ ที่นั้น ๆ

ผู้เรียบเรียง
สายวรุณ น้อยนิมิตร , ยุพร แสงทักษิณ 
เจ้าของสิทธิ์
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
รูปแบบลิขสิทธิ์
Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)
20 ถนนบรมราชชนนี เขตตลิ่งชัน กรุงเทพมหานคร 10170
ภายใต้การกำกับดูแลของกระทรวงวัฒนธรรม
2021 © ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
www.sac.or.th
วันจันทร์-ศุกร์ : 08.00-17.00 น.
TELEPHONE
0-2880-9429
FAX
0-2880-9332
E-MAIL
webmaster@sac.or.th
E-MAIL (งานสารบรรณ)
saraban@sac.or.th

นิสา เชยกลิ่น

นิสา เชยกลิ่น
Content Manager

ช่องทางการรับฟังความคิดเห็น
Application : Smart SAC
ประเภท
  • วรรณคดี
  • ผู้แต่ง
  • ตัวละครและปกิณกะ
เกี่ยวกับ
  • เกี่ยวกับโครงการ
  • นโยบายการใช้งาน
ติดต่อ
  • ติดต่อเรา
  • ศมส.
  • นโยบายข้อมูลส่วนบุคคล
  • ประกาศความเป็นส่วนตัว
SmartSAC in App Store
SCAN ME
open in App Store
SmartSAC in Play Store
SCAN ME
open in Play Store