โลโก้ของศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธรLogo
logo
  • หน้าหลัก
  • วรรณคดี
  • ผู้แต่ง
  • ตัวละครและปกิณกะ
  • เกี่ยวกับโครงการ
    • เกี่ยวกับโครงการ
    • เกี่ยวกับโครงการ
    • นโยบายการใช้งาน
    • ติดต่อเรา
    • ศมส
ขยายขนาดตัวอักษร

ตัวละครและปกิณกะ

  1. หน้าหลัก
  2. ตัวละครและปกิณกะ
  3. ฉัพพรรณรังสี

ฉัพพรรณรังสี

  • ฉัพพรรณรังสี
  • ชื่อปกิณกะ
รหัสข้อมูล
TLD-003-1168
ชื่อ
ฉัพพรรณรังสี ( ชื่อปกิณกะ)
วรรณคดี
ไตรภูมิกถา   ไตรภูมิโลกวินิจฉยกถา  
คำอธิบายเนื้อเรื่อง

ฉัพพรรณรังสีเป็นรัศมีในเรื่องไตรภูมิกถา คือรัศมี 6 ประการที่พุ่งออกจากพระวรกายของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อทรงกระทำพระปาฏิหาริย์ด้วยฤทธิ์ที่ชื่อว่าอิทธิวิธิญาณ* รัศมีทั้ง 6 ประการนี้

ลำดับแรกได้แก่รัศมีสีเขียวงามดังดอกอัญชันหรือดอกนีลุบลและดอกผักตบ หรือเหมือนกับแววหางนกยูงหรือปีกแมลงภู่ ปรากฏออกจากพระเกศและพระโลมาทุกเส้น

รัศมีลำดับที่ 2 ได้แก่รัศมีสีเหลืองราวก้านดอกกรรณิการ์และหรดาล หรือเหมือนทองสุกที่ชื่อทองชมพูนุท* ปรากฏออกจากพระปฤษฎางค์

รัศมีลำดับที่ 3 มีสีแดงราวกับแสงน้ำครั่งและชาติหิงคุละ(ชาด) และดอกชบา

รัศมีลำดับที่ 4 เป็นสีขาวงามบริสุทธิ์ดังดอกพุดและหอยสังข์ ปรากฏออกจากพระทนต์และพระเนตรสีขาว

รัศมีลำดับที่ 5 เป็นสีแดงอ่อนดูงามเหมือนดอกอโนชา (ต้อยติ่ง)และดอกชบาเทศ ดอกเทียนไทย และดอกทองฟ้าซึ่งมีสีและแสงเหมือนทองแดงขัด ปรากฏออกจากข้อพระหัตถ์และเล็บพระบาท

รัศมีลำดับที่ 6 เป็นสีเหลืองงามสุกใสราวกับดาวประกายพรึกและผลึกรัตนะ ปรากฏออกจากพระอุณาโลม

รัศมีทั้ง 6 ประการนี้ต่างก็เปล่งแสงสว่างรุ่งเรืองฉวัดเฉวียนหมุนเวียนไปมาออกจากพระวรกายของพระพุทธเจ้า ทั้งสีเขียว เหลือง แดง ขาว แดงอ่อน และแสงสุกสว่างไม่มีหม่นหมอง 

รัศมีเหล่านี้ดูราวกับมีชีวิตจิตใจ ต่างก็เปล่งแสงออกมาตามลำดับ เริ่มที่รัศมีสีเขียว ตามด้วยรัศมีสีเหลือง แดง ขาว แดงอ่อน และรัศมีที่มีแสงงดงามเหมือนดาวประกายพรึก

รัศมีสีเหลืองนั้นดูราวกับจะถามรัศมีสีเขียวที่อยู่ข้างหน้าว่าเหตุใดจึงไปก่อนตน เป็นเพราะทำบุญสิ่งใดไว้ รัศมีสีเขียวดูราวกับจะเหลียวมาตอบว่า ในอดีตเมื่อครั้งพระพุทธเจ้ายังเป็นพระโพธิสัตว์ชื่อพระเจ้าสีพีราช ได้ทรงควักพระเนตรออกให้เป็นทานแด่พระอินทร์ซึ่งเนรมิตองค์เป็นพราหมณ์มาขอ ด้วยเดชพระสมภารบารมีนี้ รัศมีสีเขียวจึงได้นำหน้าไปก่อนรัศมีอื่น ๆ

ฝ่ายรัศมีสีแดงซึ่งพุ่งตามรัศมีสีเหลืองออกมานั้นก็ได้ทำอาการราวกับจะถามรัศมีสีเหลืองว่าเหตุใดจึงได้ไปก่อนตน รัศมีสีเหลืองมีอาการเหมือนจะรู้และหันมาตอบรัศมีสีแดงว่า ครั้งเมื่อพระพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นวิริยบัณฑิตนั้น ทรงเชือดเนื้อออกมาให้แก่พระอินทร์ซึ่งเนรมิตองค์เป็นช่างทอง และให้ตีเป็นแผ่นทองปิดพระพุทธรูปด้วยใจศรัทธา ตนจึงเกิดเป็นรัศมีสีเหลืองรุ่งเรืองงามดั่งทอง

ส่วนรัศมีสีขาวก็ถามรัศมีสีแดงที่ไปข้างหน้า รัศมีสีแดงอ่อนถามรัศมีสีขาวที่ไปข้างหน้า และรัศมีสีดังดาวประกายพรึกถามรัศมีสีแดงอ่อนที่ไปข้างหน้า แล้วต่างก็ได้รับคำตอบถึงบุญบารมีที่ตนเคยสั่งสมมาต่างกัน ซึ่งมีผลทำให้รัศมีสีหนึ่งได้พุ่งออกไปก่อนรัศมีอีกสีหนึ่งตามลำดับ

ในที่สุดรัศมีสีดังดาวประกายพรึกก็ได้เล่าถึงบุญบารมีของตนและแซงขึ้นไปอยู่ข้างหน้ารัศมีสีแดงอ่อนที่อยู่ก่อนหน้าตน จากนั้นรัศมีทั้งหลายต่างก็แข่งกันเหาะไปข้างหน้าแล้วฉายแสงลงข้างล่างทุกหนทุกแห่งจนถึงอวิจีนรก ไปจนสุดแผ่นดินได้ 240,000 โยชน์ แล้วพุ่งขึ้นไปบนอากาศ พ้นอรูปพรหม* ขึ้นไปถึงลมอัชฎากาศ* พุ่งไปถึงอนันตจักรวาลทุก ๆ ด้าน สว่างเข้าไปทุกแห่งทุกรูทุกซอกเขาทุกถ้ำทุกปล่องที่มืดอยู่ ขณะที่พระพุทธเจ้าทรงกระทำปาฏิหาริย์ได้เกิดแผ่นดินไหวทั่วทุกแห่ง มหาสมุทรปั่นป่วน เขาพระสุเมรุเอนเอียงราวกับยอดหวายลนไฟ เครื่องดนตรีบรรเลงขึ้นเองอย่างไพเราะถวายแด่พระพุทธเจ้า อรูปพรหมทั้งหลายต่างลงมาเฝ้าพระพุทธเจ้าด้วย

ผู้เรียบเรียง
วัลยา ช้างขวัญยืน 
เจ้าของสิทธิ์
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
รูปแบบลิขสิทธิ์
Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)
20 ถนนบรมราชชนนี เขตตลิ่งชัน กรุงเทพมหานคร 10170
ภายใต้การกำกับดูแลของกระทรวงวัฒนธรรม
2021 © ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
www.sac.or.th
วันจันทร์-ศุกร์ : 08.00-17.00 น.
TELEPHONE
0-2880-9429
FAX
0-2880-9332
E-MAIL
webmaster@sac.or.th
E-MAIL (งานสารบรรณ)
saraban@sac.or.th

นิสา เชยกลิ่น

นิสา เชยกลิ่น
Content Manager

ช่องทางการรับฟังความคิดเห็น
Application : Smart SAC
ประเภท
  • วรรณคดี
  • ผู้แต่ง
  • ตัวละครและปกิณกะ
เกี่ยวกับ
  • เกี่ยวกับโครงการ
  • นโยบายการใช้งาน
ติดต่อ
  • ติดต่อเรา
  • ศมส.
  • นโยบายข้อมูลส่วนบุคคล
  • ประกาศความเป็นส่วนตัว
SmartSAC in App Store
SCAN ME
open in App Store
SmartSAC in Play Store
SCAN ME
open in Play Store