TLD-003-1192

ชมพูพาน (ชื่อตัวละคร)

รามเกียรติ์, บทละคร 3  

ชมพูพานเป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นวานรมีฤทธิ์

พระอิศวร*ชุบจากเหงื่อไคล เป็นบุตรบุญธรรมของพาลี* มีความรู้เรื่องยาต่างๆ เมื่อเสร็จศึกกรุงลงกา*แล้ว พระราม*ตั้งให้เป็นเจ้าเมืองปางตาล* เมื่อพระพาย*นำหนุมาน*ผู้เป็นบุตรไปถวายพระอิศวร พระอิศวรให้หนุมานอยู่ที่เขาไกรลาส*เรียนเวทมนตร์ต่างๆ วันหนึ่งพระอิศวรบัญชาให้พาลีเข้าเฝ้าและประทานหนุมานผู้เป็นหลานของพาลีและยกชมพูพานให้เป็นโอรสบุญธรรมของพาลี

ขณะชมพูพานอยู่ที่เขาไกรลาส เคยเป็นผู้รับผิดชอบห้องเครื่องยาของพระอิศวร พระอิศวรใช้ให้ชมพูพานสำรวจสรรพยาในทวีปทั้งสี่จนเป็นผู้รอบรู้สรรพคุณยาต่างๆ เมื่อพาลีสิ้นชีวิต สุครีพ* นำชมพูพานไปถวายเป็นทหารพระราม

ครั้งศึกอินทรชิต* พระลักษณ์*เสียทีถูกศรพรหมาสตร์*ของอินทรชิต ชมพูพานนำพระรามเสด็จไปที่สนามรบ พระรามเห็นพระลักษณ์และหมู่วานรต้องศรก็คร่ำครวญจนสลบไป พิเภกกลับมาจากป่าสาลวัน* ได้แก้ไขให้หนุมานคืนชีพ ครั้นพระรามได้สติก็ถามถึงยาแก้พิษศรพรหมาสตร์ พิเภกทูลว่าชมพูพานเป็นผู้รอบรู้สรรพยา ชมพูพานจึงทูลยาแก้พิษศรพรหมาสตร์ พระรามให้หนุมานไปเอายาตามคำแนะนำของชมพูพาน

ครั้นเสร็จศึกกรุงลงกา พระรามให้ชมพูพานเป็นเจ้าเมืองปางตาล เมื่อทศพิน*ก่อกบฏในกรุงลงกา พระรามให้พระพรต*และพระสัตรุด*นำทัพวานรไปปราบกบฏกรุงลงกาและไปปราบท้าวจักรวรรดิ*ที่เมืองมลิวัน* พระพรตให้ชมพูพานเป็นทูตถือสารไปกรุงลงกา ชมพูพานได้ยินทศพินกล่าววาจาโอหังจึงเข้าทำร้าย

ในศึกเมืองมลิวัน ชมพูพานรบกับทัพของเมืองมลิวันหลายครั้ง เช่น เมื่อรบกับสุริยาภพ ทัพของพระพรตจัดกระบวนทัพเป็นรูปเหยี่ยว ชมพูพานคุมกองทหารที่เป็นส่วนหาง เป็นต้น เมื่อเสร็จศึกเมืองมลิวันแล้ว พระรามเห็นว่าชมพูพานมีความชอบมากก็ประทานมงกุฎ สังวาล และภูษาอย่างดี แล้วชมพูพานก็ทูลลาพระรามกลับเมืองปางตาล

สยาม ภัทรานุประวัติ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)