TLD-003-1216

ช่างทองโพธิสัตว์ (ชื่อตัวละคร)

สูจิชาดก   นิบาตชาดก  

ช่างทองโพธิสัตว์เป็นตัวละครในเรื่องสูจิชาดก ฉักกนิบาต ในนิบาตชาดก

ครั้งพระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติเมืองพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติในตระกูลช่างทองในแคว้นกาสี บิดามารดายากจน เมื่อช่างทองโพธิสัตว์เจริญวัยได้ไปเรียนศิลปวิทยาจนสำเร็จ ไม่ไกลกันนั้นเป็นหมู่บ้านช่างทองอีกแห่งหนึ่งประมาณได้ 1,000 หลัง มีช่างทองผู้ใหญ่ซึ่งมีทรัพย์มากและเป็นคนโปรดของพระราชามีธิดารูปงามคนหนึ่งเป็นที่เลื่องลือไปทั่ว

ช่างทองโพธิสัตว์ได้ยินกิตติศัพท์ความงามของนางก็มีจิตปฏิพัทธ์ต้องการได้นางเป็นภรรยา จึงคิดอุบายนำเหล็กอย่างดีมาทำเข็มและทำปลอกสวมถึง 7 ชั้น เอาใส่ทะนานนำไปบ้านนายช่างทองผู้ใหญ่ ครั้นถึงก็หยุดยืนอยู่ที่ประตูบ้าน พรรณนาคุณวิเศษของเข็มเล่มนั้น ฝ่ายธิดานายช่างทองผู้ใหญ่ได้ยินเสียงไพเราะจับใจจึงออกไปดู นางกล่าวแก่ช่างทองโพธิสัตว์ว่าไม่มีใครขายเข็มได้ในบ้านช่างทอง มีแต่ผู้มาซื้อเท่านั้น ช่างทองโพธิสัตว์แย้งว่าเหตุที่มาขายเข็มในบ้านช่างทองเพราะถ้าไปขายแก่ผู้ไม่ชำนาญศิลปะรูปพรรณจะไม่รู้ว่าเข็มนี้ดีหรือไม่ และกล่าวว่าถ้าบิดาของนางรู้ฝีมือตนก็คงยกนางและทรัพย์สมบัติให้ครอบครอง

ฝ่ายช่างทองได้ยินถ้อยคำที่เจรจากันก็ให้นำช่างทองโพธิสัตว์เข้าไปหาเพื่อสอบถาม เมื่อรู้เรื่องก็ให้เชิญนายช่างทองทั้งหมดมาดูคุณสมบัติของเข็ม ช่างทองโพธิสัตว์ขอทั่งอันหนึ่งกับขันสำริดใส่น้ำเต็มใบหนึ่ง และแกะเข็มทีละชั้นจนถึงตัวเข็มข้างในซึ่งมีปลอก 6 ชั้นหุ้มอยู่ นายช่างทั้งหลายที่มาล้อมดูอยู่นั้นต่างก็ตบมือชมเชย นายช่างทองผู้ใหญ่ถามถึงคุณวิเศษของเข็ม ช่างทองโพธิสัตว์ให้คนยกทั่งขึ้นและเอาขันสำริดวางใต้ทั่ง เอาปลายเข็มแทงลงที่กลางทั่ง เข็มนั้นทะลุลงไปลอยขวางอยู่ในน้ำ ที่ทั่งไม่มีรอยเข็มแม้แต่น้อย บรรดาช่างทองทั้งหลายก็กล่าวสรรเสริญความสามารถของช่างทองโพธิสัตว์ ส่วนนายช่างทองผู้ใหญ่เรียกธิดามาแล้วประกาศยกให้เป็นภรรยาของช่างทองโพธิสัตว์ ต่อมาเมื่อนายช่างทองผู้ใหญ่สิ้นชีวิตแล้ว พระโพธิสัตว์ได้เป็นช่างทองผู้ใหญ่ในหมู่บ้านนั้นแทน

เสาวณิต วิงวอน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)