TLD-003-1222

ชายจมูกด้วน (ชื่อตัวละคร)

ปทุมชาดก   นิบาตชาดก  

ชายจมูกด้วนเป็นตัวละครในเรื่องปทุมชาดก ติกนิบาต ในนิบาตชาดก

ครั้งพระเจ้าพรหมทัตครองกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นบุตรเศรษฐี ในกรุงพาราณสีมีสระบัวใหญ่สระหนึ่งเต็มไปด้วยดอกบัวทั้งตูมและบาน มีชายจมูกด้วนเป็นผู้ดูแลรักษา

วันหนึ่งในกรุงพาราณสีมีการมหรสพใหญ่ บุตรเศรษฐี 3 สหายจะไปเที่ยวงาน ต้องการจะประดับกายด้วยดอกไม้ จึงปรึกษากันว่าควรไปหาชายจมูกด้วนในเวลาเก็บดอกบัว แล้วพูดยกยอให้ชายจมูกด้วนพอใจ จะได้มอบดอกบัวให้

เมื่อทั้งสามไปถึงสระบัว บุตรเศรษฐีคนแรกกล่าวกับชายจมูกด้วนว่า ถ้าผมและหนวดเคราที่โกนหรือถอนทิ้งเกิดขึ้นใหม่ได้ ก็ขอให้จมูกของชายจมูกด้วนงอกขึ้นมาได้เช่นกัน กล่าวจบก็ขอดอกบัว แต่ชายจมูกด้วนโกรธจึงไม่ให้

ต่อมาบุตรเศรษฐีคนที่ 2 กล่าวว่าถ้าพืชผลของชาวไร่ชาวนาที่เก็บไว้ ครั้นถึงฤดูกาลถูกนำมาหว่านลงนาไร่แล้วขึ้นงอกงามได้ ก็ขอให้จมูกของชายจมูกด้วนงอกขึ้นมาได้ดังพืชผล กล่าวแล้วก็ขอดอกบัว แต่ชายจมูกด้วนโกรธจึงไม่ให้

ส่วนบุตรเศรษฐีคนที่ 3 (พระโพธิสัตว์) กล่าวว่าไม่ว่าสหายของตนจะกล่าวให้พรหรือไม่อย่างไรจมูกของชายจมูกด้วนก็ไม่มีทางงอกขึ้นได้ กล่าวแล้วก็ขอดอกบัว ชายจมูกด้วนเมื่อได้ฟังแล้วก็ติเตียนบุตรเศรษฐี 2 คนแรกที่กล่าวมุสาเกินจริง แล้วยื่นดอกบัวมัดใหญ่ให้บุตรเศรษฐีคนที่ 3 ซึ่งเป็นผู้มีสัจวาจาเพียงคนเดียว

ยุพร แสงทักษิณ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)